ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΝΙΚΟΥ ΒΟΥΤΣΗ ΣΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΕΔΕ (Χαλκιδική, 07-05-2015)

Κύριε Πρόεδρε της ΚΕΔΕ,

Κυρίες και Κύριοι της Διοίκησης, Κύριοι και Κυρίες  Εκπρόσωποι των κομμάτων, Κύριοι και Κυρίες Σύνεδροι, Δήμαρχοι

Σας φέρνω το χαιρετισμό του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος σίγουρα αφουγκράζεται τους προβληματισμούς της Αυτοδιοίκησης.

Στην αιτιολογική έκθεση που συνόδευε το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αναφερόταν ότι η τότε κυβέρνηση με την μεταρρύθμιση ήθελε να αντιμετωπίσει την πολύπλευρη κρίση της χώρας ως ευκαιρία για μία νέα, τολμηρή και αποφασιστική ανορθωτική εκστρατεία.

Αναγνωριζόταν, ωστόσο, ως βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της όποιας μεταρρύθμισης αυτής αποτελούσε μία ευρύτερη δυνατή συναίνεση και οικοδόμηση μίας πολυμερούς μεταρρυθμιστικής συμμαχίας.

Πέντε χρόνια μετά τον μεγαλεπήβολο σχεδιασμό της τότε κυβέρνησης και των κυβερνήσεων που την ακολούθησαν έγινε πλέον πασιφανές σε όλους, ακόμη και σε εκείνους που καλόπιστα, πίστεψαν στην επίκληση της μεταρρυθμιστικής πνοής του Καλλικράτη ότι το πρόγραμμα αυτό αποτέλεσε τελικά το όχημα  προώθησης των μνημονιακών πολιτικών στο πεδίο της Αυτοδιοίκησης που ασκήθηκαν. 

Όχι βέβαια με τη συναίνεση και συμπόρευση της Αυτοδιοίκησης αλλά με την μονομερή επιβολή κυβερνητικών επιλογών, που ουσιαστικά οδήγησαν στην απίσχναση των θεσμικών, κοινωνικών, δημοκρατικών, αναπτυξιακών και οικονομικών δυνατοτήτων της Αυτοδιοίκησης. Αυτά όλα που ακούμε περί θυσιών ήταν εξαναγκαστικοί νόμοι που εφαρμόστηκαν και επάνω στο κορμί της Αυτοδιοίκησης.

Και είναι γεγονός ότι ο Καλλικράτης αποτέλεσε το όχημα υλοποίησης της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής που επιτάσσει «λιγότερο κράτος», δημοσιονομική πειθαρχία σε βάρος των κοινωνικών αναγκών, ανταγωνιστικότητα αντί για ενίσχυση της απασχόλησης και κατοχύρωσης των εργασιακών δικαιωμάτων.

Πράγματι, η Αυτοδιοίκηση υπήρξε ένα από τα μεγάλα θύματα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας και των αλλεπάλληλων μνημονίων. Αφού μετά από σχεδόν πέντε χρόνια εφαρμογής της μνημονιακής πολιτικής και του «Καλλικράτη», η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση έχει υποστεί πολύ μεγάλη μείωση, πάνω από 60% των θεσμοθετημένων πόρων της, ΚΑΠ και ΠΔΕ, έχει οδηγηθεί σε πραγματική οικονομική ασφυξία.

Σε συνδυασμό δε με τις απολύσεις, την απαγόρευση των προσλήψεων, τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και τη μεταφορά επιπλέον πλήθους αρμοδιοτήτων, χωρίς τη μεταφορά των αναγκαίων πόρων, οι περικοπές οδήγησαν την Αυτοδιοίκηση σε παρατεταμένη διακινδύνευση κατάρρευσης. Ίδια εικόνα υπάρχει και στην περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, όπου και εκεί η μείωση των πόρων της είναι πολύ μεγάλη, ανέρχεται περίπου στο 40%.

Οι δημότες σας, οι συμπολίτες μας γνωρίζετε παρά πολύ καλά ότι σε μεγάλη πλειοψηφία, ανεξάρτητα της κομματικής ένταξης ή επιλογής τους, μας παροτρύνουν κάθε μέρα, το λένε και σε εσάς, να κρατήσουμε μια συνεπή στάση, να ανακτήσει η χώρα και οι ίδιοι την αξιοπρέπεια μας.

Να σκύψουμε πάνω στην ελπίδα για να υπάρξει μια έντιμη και σε βάθος συμφωνία με τους εταίρους δανειστές, έτσι ώστε να ξεφύγουμε από την εποχή των μνημονίων, της λιτότητας, της εκποίησης του δημόσιου πλούτου, να ξεφύγουμε από την εποχή που οι μνημονιακές πολιτικές μας φέρανε εμφανή σημάδια ανθρωπιστικής κρίσης στον κορμό της κοινωνίας. Μας λένε κρατάτε καλά, μην κάνετε πίσω. Έχουμε κουράγιο, δεν είμαστε ευθυνόφοβοι.

Σας βλέπουμε στα μάτια, δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα και είμαστε έστω και συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι έχει ανοίξει ο δρόμος μέσα από μια σκληρή διαπραγμάτευση και αντιπαράθεση πολιτικών για να υπάρξουνε αυτές οι δεσμεύσεις και οι συμφωνίες που θα επιτρέψουν να προχωρήσουμε χωρίς να κάνουμε βήμα πίσω στις βασικές γραμμές, που οριοθετούν την ανασύσταση του κοινωνικού ιστού και την σταδιακή επανάκτηση όχι μόνο εισοδημάτων και θέσεων εργασίας, αλλά επαναλαμβάνω και της αξιοπρέπειας και της κυριαρχίας της ίδιας της χώρας μας. Γνωρίζετε πολύ καλά, ότι δεν ήμασταν και δεν είμαστε διατεθειμένοι να προσχωρήσουμε στις αντικοινωνικές και άθλιες πολιτικές που οδηγούν σε συνεχείς μειώσεις μισθών, συντάξεων επικουρικών και κύριων, σε εκποίηση στρατηγικών τομέων της δημόσιας περιουσίας και σε ενταφιασμό των εργασιακών δικαιωμάτων. 

Εφόσον υπάρξει συμφωνία για τα άμεσα, που αφορούν στη αποκατάσταση της ελάχιστης και δικαιούμενης χρηματοδότησης προς τη χώρα μας, θα υπάρξουν και οι προϋποθέσεις έτσι ώστε με μια στρατηγική συμφωνία, ελπίζουμε το Καλοκαίρι, να υπάρξει ριζική απομείωση της ονομαστικής τιμής του χρέους και των όρων αποπληρωμής του υπολοίπου, λέμε πάνω από 50% και μια συμφωνία επίσης για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς με το ελάχιστο δυνατόν ετήσιο πλεόνασμα.

Έτσι ώστε και από τις δύο αυτές πηγές, δηλαδή από την απελευθέρωση πόρων, να γίνει δυνατόν αυτόνομα χωρίς μνημόνια και χωρίς μνημονιακούς όρους και μέτρα, η χώρα μας να  εκπονήσει και να εφαρμόσει τις στρατηγικές της παραγωγικής ανασυγκρότησης και να υπάρξουν οι όροι για την σταδιακή αλλά σαφή και χωρίς πισωγυρίσματα ανασύσταση τόσο των εργασιακών δικαιωμάτων με επίκεντρο τις συμβάσεις εργασίας, όσο και της γενικότερης επανεκκίνησης της οικονομίας και βέβαια την αντιμετώπιση του κοινωνικού ζητήματος στη χώρα μας. Με επίκεντρο φαινόμενα ανθρωπιστικής κρίσης για την οποία οι ευθύνες είναι συγκεκριμένες και θα αποδοθούν θεσμικά με πλήρη σεβασμό στο δικαιακό σύστημα της χώρας αλλά και με ικανοποίηση των απαιτήσεων του λαού μας για να αποκατασταθεί και το περί δικαίου αίσθημα του λαού.

Σ΄ αυτή τη διαδρομή και ανάλογα με τις εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, εξελίξεις τις οποίες για πρώτη φορά η παρουσία της χώρας και της πολιτικής της ηγεσίας τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, διαδραματίζει τόσο σημαντικό και καθοριστικό ρόλο, καλούμαστε όλοι να συμβάλουμε, να συνεισφέρουμε, να διαδραματίσουμε τον δικό μας ιστορικό ρόλο. Πρώτα απ’ όλα όσοι είναι νεοεκλεγμένοι, εσείς δηλαδή, και έχουν μπροστά τους μια μακρά θητεία 5ετη και έχουν και το τεκμήριο της αποδοχής από τους πολίτες, με την ταυτόχρονη άσκηση διαχείρισης και εξουσίας στο εγγύτερο δυνατό πεδίο προβλημάτων και αναγκών, δηλαδή αναφέρομαι σε εσάς που έχετε αυτή την προνομιακή θέση με την ψήφο του Ελληνικού λαού. και από την πρώτη στιγμή που συναντηθήκαμε είπαμε πως είναι εξαιρετικό πεδίο. Όλοι κρινόμαστε, όλοι θα κριθούμε από τις πράξεις, αλλά και από τις παραλείψεις και τις σιωπές, από την απουσία μπροστά στο προσκλητήριο αγώνα και αξιοπρέπειας.

Για τα αποθεματικά υπάρχει νόμος μετά από τριήμερη αναλυτική συζήτηση στη Βουλή, δεν υπάρχει ίχνος θεσμικής εκτροπής. Το παρελθόν είναι πρόσφατο, η χώρα είναι μικρή και όλοι πολιτευόμαστε στο δημόσιο χώρο. Με έκπληξη λοιπόν άκουσα ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση «συνέβαλε και βοήθησε» για τις πολιτικές των προηγούμενων κυβερνήσεων. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση όπως και όλοι οι άλλοι φορείς αναγκάστηκαν από τις μνημονιακές πολιτικές. Και βεβαίως ο λαός υπέστη θυσίες αλλά δεν συνέβαλε αυτοβούλως. Ούτε τότε , ούτε τώρα πρέπει να είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση θεραπαινίδα της εκάστοτε κυβέρνησης πόσο μάλλον αυτών που άσκησαν μνημονιακές πολιτικές.

   

Δε ζητάμε μόνο την κατανόηση και τη συμπόρευση στις δύσκολες στιγμές τις οποίες ζούμε για την ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης και για την ενίσχυση της ικανότητας της χώρας σε οικονομικό επίπεδο έτσι ώστε να μπορεί να γίνει και να συνεχίζεται αυτή η σκληρή διαπραγμάτευση με ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα αλλά και με ελπίδες που καθημερινά αυξάνονται για την ευτυχή έκβασή της. Ζητάμε κυρίως και θεωρούμε πως είναι αυτονόητη υποχρέωση αλλά και δική σας διάθεση, θέληση στην ισότιμη συμμετοχή σας, μέσα από διάλογο και από συνέργειες για τη μεγάλη υπόθεση της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Δηλαδή σε μια νέα ανάπτυξη, σε μια νέα ιστορική περίοδο και διαδρομή, στην οποία οι δημοκρατικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες σε τοπική και σε περιφερειακή βέβαια κλίμακα, θα δώσουν τον τόνο για μια γρήγορη και ουσιαστική ανάπτυξη πάνω σε υγιείς βάσεις. Με προτεραιότητα την ενίσχυση των δυνάμεων της εργασίας, των αυτοαπασχολούμενων, ιδιαίτερα των νέων αλλά και των υγιών επιχειρηματικών  δυνάμεων που για χρόνια στήριξαν αυτή τη χώρα αλλά και που υπέστησαν τις απίστευτες μειώσεις εισοδημάτων, ευκαιριών και δικαιωμάτων στο όνομα της υπέρβασης της κρίσης.

Σας καλούμε λοιπόν και πάλι σε έναν συνεχή και δημιουργικό διάλογο για την ουσία των πολιτικών στις οποίες θεσμικά ή και εκ των πραγμάτων οι δήμοι έχουν βασικό ή και τον πρώτο ρόλο. Υπάρχει πλέον η εμπειρία απ’ αυτά τα καυτά χρόνια, για να συστηματοποιηθεί τόσο η λειτουργία των πολύμορφων κοινωνικών δομών που στηρίχτηκαν εθελοντικά από χιλιάδες συμπολίτες μας, αλλά και από δομές των ίδιων των δήμων. Να υπάρξει ο αναγκαίος συντονισμός οι συνέργειες με αντίστοιχες πρωτοβουλίες και δομές των περιφερειών και με το πρόγραμμα που κεντρικά η κυβέρνηση εκπόνησε και θα εφαρμόσει για την ανθρωπιστική κρίση ως πρώτο βήμα.

Υπάρχει η ανάγκη που η ίδια η κρίση την έφερε στην επιφάνεια να ενισχυθούν με όλους τους τρόπους και από πλευράς προσωπικού και από πλευράς κονδυλίων και από πλευράς τεχνογνωσίας και μελετών και κυρίως στο πεδίο της εφαρμογής, όλες οι κοινωνικές δομές, οι προνοιακές δομές, τα κέντρα κοινωνικής φροντίδας για όλες τις ηλικίες. Να διαμορφωθούν σε μόνιμη βάση αυτές οι υπηρεσίες που με τους εργαζόμενους θα αφουγκράζονται και θα θεραπεύουν σε πρώτο επίπεδο, όπως λέμε για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, μείζονα κοινωνικά ζητήματα που θίγουν πρώτα απ όλα τις ευπαθείς και τις λιγότερο ευπαθείς ομάδες. Είναι προφανές ότι το κοινωνικό ζήτημα δε λύνεται ούτε με φιλανθρωπία ούτε με αυτή την πρωτοβάθμια ενίσχυση. Η δέσμευση για τη διαχρονική στήριξη και αναβάθμιση αυτών των δομών είναι αυτονόητη.

Ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι η κατάσταση που δημιουργήθηκε έχει βαθύτερα αίτια, που αναφέρονται στην ίδια την ισχυρή κοινωνικοταξική αντιπαράθεση που σε μεγάλο βαθμό αναπτύχθηκε μέσα στις πολιτικές και την πορεία που οδήγησαν στην υπερχρέωση της χώρας, χωρίς την ευθύνη της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού μας. Αλλά και επίσης σε μεγάλο βαθμό αναπτύχτηκαν μέσα στο περιβάλλον που οι μνημονιακές πολιτικές επέβαλαν τις οριζόντιες άγριες περικοπές, την τεραστία ανεργία και την φτωχοποίηση σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού μας. Έτσι και αλλιώς η ίδια η Αυτοδιοίκηση έχει υποστεί και ως θεσμός και ως υπόσταση και ως συρρίκνωση αναγκαίων και κεκτημένων πόρων τα δεινά αυτών των πολιτικών και δεν πρέπει ούτε στιγμή να το ξεχνάμε όταν από μερικές πλευρές που ευτυχώς κάθε μέρα γίνονται και λιγότερες, έχουν διάθεση να κουνάνε το δάχτυλο προς τη σημερινή κυβέρνηση. Μέσα σε 3 μήνες δώσαμε λύσεις σε συνεργασία με εσάς, σε σειρά ζητημάτων και προβλημάτων και στο νομοθετικό επίπεδο και στο πεδίο των προθέσεων και της ουσιαστικής γόνιμης και ειλικρινούς συζήτησης που υπάρχει με το προεδρείο σας.

Γνωρίζετε πολύ καλά ότι έχει υπάρξει και θα υλοποιηθεί μια ουσιαστική τομή με πλήρη συνεννόηση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Δηλαδή στον τομέα που αφορά στην καθαριότητα των πόλεων. Ο Εθνικός σχεδιασμός και οι περιφερειακοί σχεδιασμοί, οι οποίοι ήδη ετοιμάζονται,  δίνουν ήδη τον τόνο, αλλά η πραγματική ζωή και σε αυτόν τον τομέα διαμορφώνεται στην καθημερινότητα μέσα στις πόλεις με ευθύνη βασική της ίδιας της δημοτικής αρχής αλλά και με τη συνευθύνη της κοινωνικής συνείδησης και της αλληλέγγυας δράσης των ίδιων των πολιτών για την επίλυση και αυτού του μείζονος προβλήματος.

Έχουμε πει τέρμα στους φαραωνικούς σχεδιασμούς, στην ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων, τέρμα στην παραγωγή σκουπιδιών για να τρέφονται μεγάλες μονάδες και αποφασιστική στήριξη με δείκτες, με αξιολόγηση και με εφαρμογή όλων των σύγχρονων προγραμμάτων που θα αποδίδουν ένα μικρό υπόλειμμα μέχρι την τάξη του 20 ή 30% σε μερικά χρόνια από τώρα ποσοστό για την τελική υγειονομική διαχείριση.

 Υπάρχουν δήμοι που έχουν κάνει τις δικές τους δομές με καινοτομίες, με σημαντική ενδιάμεση διαχείριση, με ανακύκλωση και υπάρχουν άλλοι, οι οποίοι ζουν μέσα από την εφαρμογή πολιτικών προηγούμενων δεκαετιών και με την αντίληψη να τα δώσω στον διπλανό μου δήμο, στο διπλανό νομό, στη διπλανή περιφέρεια και να πληρώνω πόρους πολύτιμους, για να διώχνω από τη δίκια μου αυλή σύμμεικτα μάλιστα,  τα σκουπίδια. Αυτή είναι η πραγματικότητα.  Όλοι μαζί δώσαμε και θα δώσουμε τέλος σε τέτοιου είδους πολιτικές. Κάτι άκουσα, με ανησυχία, για τη στήριξη όλων των μοντέλων διαχείρισης, το είπατε δύο φορές, κύριε Πρόεδρε, δηλαδή και καύση και σύμμεικτα σε φαραωνικές εγκαταστάσεις;

Σε έναν άλλο τομέα επίσης πρέπει να γίνουν αποφασιστικά βήματα. Εννοώ για την αντιμετώπιση της αύξησης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στη χώρα. Όλοι τώρα, γνωρίζουμε, γι αυτό το ζήτημα που έχει παρελθόν για τη χώρα καθώς οι ευρωπαϊκές στρατηγικές, μας οδήγησαν για χρόνια σε ρόλους που ταυτόχρονα δοκίμασαν τον κοινωνικό ιστό της χώρας μας αλλά και λειτουργούσαν ως κέντρα κράτησης αλλά και μερικής απάνθρωπης μεταχείρισης απέναντι σε χιλιάδες ανθρώπους, που θέλανε να πάνε από τις άγριες συνθήκες της χώρας τους προς άλλες αναπτυγμένες ευρωπαϊκά χώρες. Γνωρίζουμε ότι 3.500 άνθρωποι πνίγηκαν στη Μεσόγειο.

Αλλά αυτό το ζήτημα, κυριολεκτικά, σφραγίζει και θα σφραγίσει και τις επόμενες δεκαετίες. Αφορά σε όλη τη Μεσόγειο και το θέσαμε με παρρησία και αποφασιστικότητα, σε επίπεδο Πρωθυπουργού στη πρόσφατη διάσκεψη κορυφής στις Βρυξέλλες, το ζήτημα μιας διαφορετικής στρατηγικής για όλη την Ευρώπη, με επίκεντρο την ανάληψη μεριδίου ευθύνης, για όλες τις χώρες.

Σε ότι αφορά την απορρόφηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών κυμάτων, αλλά στη δική μας χώρα ιδιαίτερα,  έχουμε ακριβώς να αντιμετωπίσουμε και έχουμε κάνει κοινές συζητήσεις και προγράμματα από κοινού με εσάς, την ελάχιστη πρώτη φιλοξενία μέσα από ένα δίκτυο κλειστών δομών  ολιγάριθμου και για ορισμένες μέρες προσφυγικού δυναμικού, το οποίο θα καλύπτεται από ευρωπαϊκά κονδύλια. Όπως επίσης και την πολλαπλή ενίσχυση και στήριξη ιδιαίτερα των δήμων που δέχονται πρώτοι, εν προκειμένω στο Αιγαίο, αυτά τα κύματα  προσφύγων που επαναλαμβάνω δεν φεύγουν διότι δεν τους αρέσει η πατρίδα τους αλλά γνωρίζουμε όλοι ότι φεύγουν επειδή γίνονται, πόλεμοι, εμφύλιες συρράξεις, ακόμα και ισχυρές περιβαλλοντικές μεταπτώσεις.

Πάνω σ’ αυτά τα τρία ζητήματα πολιτικών που ανάμεσα σε άλλα αναδείχθηκαν αυτούς τους μήνες, θα ήθελα να σημειώσω ότι υπάρχει μια κόκκινη γραμμή που συνδέει την αντίληψη για την αντιμετώπιση αυτών των πολιτικών και θα θέλαμε με όλους, αυτή η αντίληψη να γίνει συναντίληψη και να διαμορφώσει μια νέα κουλτούρα μέσα στον πολύπαθο από την κρίση Ελληνικό πληθυσμό. Ποια είναι αυτή η γραμμή; Είναι η ανασύσταση του κοινωνικού ιστού με ασφάλεια, είναι η αλληλεγγύη και η ανάπτυξη μιας συνείδησης πολίτη για συνέργειες, για συμμετοχή, για τη διαμόρφωση της κοινότητας. Επιτρέψτε μου να  σας πω πως η ίδια η κοινοτική αντίληψη, γνωρίζουμε πολύ καλά όλοι μας ότι ήταν η καρδιά για δεκαετίες ολόκληρες και σε κρίσιμους αιώνες για τη χώρα, η καρδιά της ύπαρξης της λειτουργίας και της επιβίωσης του ίδιου του λαού μας, είναι η καρδιά της θεωρητικής αλλά και της πραγματικής σύλληψης για την ίδια την Αυτοδιοίκηση.

Βεβαίως κορυφαία σημασία στην άσκηση πολιτικών αποτελεί δημοκρατική προγραμματική διάσταση στην αναπτυξιακή πρωτοβουλία ώστε να αποκτήσουν ζωή και μέλλον τα δημοτικά κύτταρα της κοινωνίας μας. Γι αυτό θεωρούμε ότι η διαδικασίες για συμμετοχικό προϋπολογισμό, οι διαδικασίες για λαϊκές συνελεύσεις και τοπικά δημοψηφίσματα, για διαβούλευση και ακρόαση φορέων η δημοκρατική διαδικασία για το συντονισμό ανάμεσα σε ομάδες, σε επιτροπές, σε φορείς, είναι στην καρδιά της προσπάθειας για την ανάκτηση του ρόλου των πολιτών σ’ αυτή τη γιγαντιαία προσπάθεια που πρέπει να γίνει ώστε να προχωρήσει η χώρα μας και να ξεφύγει από τη μέγγενη μιας νεοαποικιακής νοοτροπίας.

Γνωρίζετε πολύ καλά ότι προωθήσαμε όλες ή, εν πάσει περιπτώσει, όσες μπορούσαμε μέχρι τώρα τις νομοθετικές παρεμβάσεις που θα βοηθούσαν ή, θα βοηθήσουν έτσι ώστε να ξεπεραστούν εμπόδια στην λειτουργία των δήμων, να δοθεί η δυνατότητα για είσπραξη οφειλομένων, να ανοίξει η διαδικασία για την ενίσχυση με προσωπικό, να διευκολυνθούν οι οικονομικές πράξεις για την αντιμετώπιση καίριων και επειγουσών αναγκών, να υπάρξει ουσιαστική και όχι η λεγόμενη πολιτική βοήθεια για την αντιμετώπιση του φαινομένου των μεγάλων αποκλίσεων στους προϋπολογισμούς.

Οι προσπάθειες αυτές θα συνεχιστούν αδιαλείπτως με πλήρη συνεργασία μαζί σας και στο σύνολο των θεμάτων που έχετε φέρει, όπως επίσης θα υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή ενίσχυση των αιρετών της Αυτοδιοίκησης για να μπορείτε να κάνετε με αξιοπρέπεια και αποτελεσματικότητα τη δουλειά σας, για να μπορούν οι δημοτικοί σύμβουλοι να συμμετέχουν και να παρακολουθούν τις θεσμικές διαδικασίες.

Ταυτόχρονα ξέρετε πολύ καλά ότι θα προσπαθήσουμε απ’ αυτή κιόλας την διαχειριστική περίοδο του ΕΣΠΑ να διαμορφωθεί ένας ιδιαίτερος χώρος που με πρωτοβουλία των δήμων για τοπικά έργα, σε συνεννόηση αλλά όχι υπό την καθοδήγηση των περιφερειών, θα μπορούν να χρηματοδοτούνται και κυρίως θα μπορούν να ωριμάζουν οι μελέτες τους, με βοήθεια από ειδικές δομές, τις οποίες θα διαμορφώσουμε και στο υπουργείο και με τη συνέργεια υπαρχουσών δομών όπως η ΕΕΤΑΑ, το ΙΤΑ κ.α.  Αναγκαία όμως είναι και η αύξηση του ΠΔΕ και η συμβολή όπως και η συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στους πόρους άλλων διαρθρωτικών κοινοτικών ταμείων και του πακέτου Γιουνγκέρ. 

Αυτό το πεδίο του στρατηγικού σχεδιασμού των πολιτικών στους δήμους, είναι το προνομιακό πεδίο για μια χώρα που θέλει να αλλάξει κατηγορία με πρωταγωνιστικό ρόλο των δυνάμεων της εργασίας, της κοινωνίας, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας. Αυτό είναι το πεδίο μιας υγιούς πραγματικά και δημιουργικής διαδικασίας συζήτησης αλλά και γόνιμης αντιπαράθεσης, όπου χρειάζεται. Αυτό είναι και το πεδίο, δηλαδή το πεδίο αρμοδιοτήτων και πολιτικών και άλλων δημοκρατικών αλλαγών, στο πλαίσιο του οποίου ιδιαίτερα  μια νέα καταστατικού χαρακτήρα μεταρρύθμιση θα αποτελέσει τον κύριο άξονα της δουλειάς που θα κάνουμε από κοινού τον επόμενο χρόνο. Χθες στη Βουλή, ξεκινήσαμε αυτή τη διαδικασία. Μαζί σας την είχαμε ξεκινήσει έτσι κι αλλιώς με συναντήσεις τις οποίες κάναμε τον προηγούμενο καιρό.

Η διαρκής επιτροπή της βουλής που αναφέρεται στις πολιτικές του υπουργείου Εσωτερικών αποφάσισε χθες την επαναλειτουργία ειδικής υποεπιτροπής που θα αφορά στην εκπόνηση και τη διαβούλευση αναγκαίων και ώριμων μεταρρυθμίσεων στο θεσμικό πλαίσιο για την τοπική αυτοδιοίκηση μέσα από την ευρύτητα για τη διαβούλευση φορέων, επιστημονικών και κοινωνικών οργανώσεων και την κατάθεση της εμπειρίας από τα 5 χρόνια του Καλλικράτη, που είναι και τα 5 χρόνια της βαθειάς κοινωνικής κρίσης στον τόπο. Εξ όσων γνωρίζω η ΚΕΔΕ θα κληθεί σε μια άνετη διαβούλευση για την παρουσίαση όλων των συμπερασμάτων του συνεδρίου σας, στην πρώτη συνεδρίαση της αρμόδιας υποεπιτροπής της βουλής. Βεβαίως το ίδιο θα ισχύσει και για την ΕΝΠΕ, τις ΠΕΔ, τις Περιφέρειες. Σήμερα συγκροτούμε εδώ ένα νέο συμβόλαιο θεσμικής συνεργασίας νε τους φορείς της Αυτοδιοίκησης. 

Μόλις χθες επίσης έγιναν οι τελικές ψηφοφορίες στη βουλή για το νομοσχέδιο σε σχέση με τις πρώτες δημοκρατικές τομές, τις πρώτες ανάσες κοινωνικής δημοκρατίας στη δημόσια διοίκηση για την επαναπρόσληψη χιλιάδων απολυθέντων.

Γνωρίζετε πολύ καλά ότι αυτό αφορά και σε δομές των δήμων, όπως παραδείγματος χάριν οι σχολικοί φύλακες ή οι δημοτικοί αστυνομικοί και επίσης γνωρίζετε ότι ψηφίστηκαν τόσο οι σχετικές τροπολογίες που ενισχύουν θεσμικά την δυνατότητα επ’ ωφελεία και όχι σε βάρος της τοπικής Αυτοδιοίκησης να γίνει η κατάθεση αποθεματικών.

 Όπως επίσης και οι διατάξεις που αφορούν στην παράταση για τους προϋπολογισμούς και στη δυνατότητα που δίνεται για το προσωπικό των ανταποδοτικών υπηρεσιών και για μια σειρά άλλα κορυφαία ζητήματα τα όποια είχατε θέσει.

Πλην όμως θέλω να σας σημειώσω την πολύ μεγάλη προσπάθεια που ξεκινάει και με την εφαρμογή των διευκολύνσεων που η λεγόμενη ηλεκτρονική διακυβέρνηση για τον πολίτη και σε ότι σας αφορά στην προσπάθεια σε σχέση με νέες αδιάβλητες διαδικασίες για προμήθειες, για συμβάσεις και εν γένει για δαπάνες έτσι ώστε να μην υπάρχει αυτή η σχέση πατρωνίας πέρα του αναγκαίου ελέγχου από τους πολλαπλούς ελεγκτικούς μηχανισμούς που έχουν επιβληθεί επί της Αυτοδιοίκησης.

Βεβαίως επισημαίνω και την μεγάλη μεταρρυθμιστική προσπάθεια που θα ξεκινήσει μετά και από συνεχή διαβούλευση μαζί σας για τομές και αρμοδιότητες σε όλο το εύρος της Δημόσιας Διοίκησης, για έναν ουσιαστικό δημοκρατικό εκσυγχρονισμό που δεν θα μυρίζει όμως αίμα, διαθεσιμότητες και απολύσεις. Αλλά θα στηρίζεται στον άνθρωπο, τις ανάγκες της κοινωνίας και θα ανοίγει την πόρτα πραγματικά και χωρίς κανείς να μας το επιβάλει, για συνέργιες, για οικονομίες κλίμακας και κυρίως για μια αποτελεσματική, υγιή και συμφέρουσα για τον πολίτη σχέση με τη δημόσια διοίκηση. Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο στοίχημα που η κυβέρνησή μας το έχει βάλει με την ίδια την κοινωνία, με την ίδια την πολιτεία και σας καλούμε να το βάλουμε από κοινού.

Ένα κρίσιμο ζήτημα πρέπει από κοινού να επιλύσουμε και αφορά στη διευκρίνηση των ορίων των πολλαπλών ελέγχων νομιμότητας και των πολλαπλών οικονομικών ελέγχων στους ΟΤΑ πρώτου βαθμού. Από πολλές πλευρές επισημαίνετε ότι δεν υπάρχει η καλύτερη συνεργασία, ότι υπάρχει σ’ ένα βαθμό μια προκατάληψη και μια συζήτηση στη διαφάνεια των δήμων από πλευράς των ΥΔΕ και των Επιτρόπων και επίσης έχει αναδειχθεί ως αγκάθι στα Υπουργεία.

Ειδικότερα θα ήθελα να αναφερθώ στον έλεγχο νομιμότητας που ακόμα σε αυτή τη φάση ασκείται από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.  Για να τα λέμε τα πράγματα έτσι όπως είναι, υπάρχει η εντύπωση ότι πολλές φορές γίνεται ένας έλεγχος σκοπιμότητας και υπάρχει μια προσπάθεια ελέγχου και ποδηγέτησης των πολιτικών της Αυτοδιοίκησης. Όλο αυτό το ζήτημα που αφορά και στη λειτουργία του Οικονομικού Παρατηρητηρίου η όποια έχει αμφισβητηθεί από ιδρύσεως του, θα το δούμε και το βλέπουμε ήδη, με αποφασιστικότητα έτσι ώστε να υπάρχουν κάποιες σύγχρονες δομές απολύτως απροκατάληπτες ως προς τη σκοπιμότητα και την ουσία των πολιτικών που ασκούνται και απολύτως διαφανείς και δίκαιες ως προς τον αναγκαίο οικονομικό έλεγχο. Αυτή την ανάγκη θα την ικανοποιήσουμε και στο πλαίσιο των υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών και μετά από διάλογο με τους έμπειρους και κατά νόμο υπευθύνους ανθρώπους του ελεγκτικού συνεδρίου και βεβαίως θα ενταχθεί και στις γενικότερες δομές του κεντρικού Δημοσιονομικού Συμβούλιου της χώρας.

Στο αμέσως προσεχές διάστημα θα αυτονομηθούν και θα αποκοπούν οι δομές του ελέγχου νομιμότητας επί των πράξεων των ΟΤΑ από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Θα συσταθούν δηλαδή οι ειδικές Αυτοτελείς υπηρεσίες ελέγχου νομιμότητας ΟΤΑ. Μαζί και με την ανάληψη των καθηκόντων από γενικούς διευθυντές της διοίκησης στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για να υπάρξει μια απόλυτη οριοθέτηση ανάμεσα στο κεντρικό κράτος και την εκλεγμένη Αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού. Λέμε από κοινού μαζί σας και το λέγαμε και όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια, όχι στη φτωχοποίηση των αιρετών της Αυτοδιοίκησης, όχι στον κοινωνικό αυτοματισμό, όχι στην απαξίωση εκλεγμένων δημοτικών αρχών και εκλεγμένων συνδικαλιστικών ηγεσιών.

Αντισταθήκαμε μαζί σας και εκ μέρους σας και το γνωρίζετε πολύ καλά στο να γίνετε αθύρματα των δελτίων των 8 γιατί πιστεύουμε πως η καρδιά της δημοκρατίας χτυπάει σε μεγάλο βαθμό και μέσα στις δομές της Αυτοδιοίκησης. Σε μεγάλο βαθμό μέρος της επικοινωνιακής προπαγάνδας που κάποιες στιγμές απέκτησε αδίστακτη φωνή, προσπάθησαν μέσω τέτοιων μεθόδων να υπάρξει επιβολή αυταρχικών και αντιλαϊκών πολιτικών και να καμφθεί το ηθικό και η αντίσταση τόσο στην Αυτοδιοίκηση όσο και στον συνδικαλισμό, όπως βεβαίως μερικές φορές και των εκλεγμένων στη βουλή των Ελλήνων. Γι αυτό σας λέμε ευθέως ότι η σχέση μας θα είναι ειλικρινής, απολύτως θεσμική και απολύτως ισότιμη. Κλείνει ο κύκλος ενός ιδιότυπου διακομματικού πελατειακού συστήματος ακόμα και μέσα στην κρίση.

Σ’ αυτό τον κύκλο υπήρξαν προνομιακές σχέσεις και επιλεκτικές χρηματοδοτήσεις, εντάξεις και απεντάξεις  στα προγράμματα, ακόμα και στις επιμορφώσεις από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, όπως και πολιτικές  παρεμβάσεις στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς ή ακόμα και απολύτως επιλεκτικές χρηματοδοτήσεις για δήθεν θεομηνίες.

Αυτός ο κύκλος δεν μας αφορά. Αυτός ο κύκλος έχει κλείσει και δεν πρέπει για τη δικιά σας και τη δικιά μας αξιοπρέπεια να ξανανοίξει ποτέ. Γιατί πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι η συνταγματική αυτοτέλεια της  τοπικής αυτοδιοίκησης είναι πρώτα απ’ όλα θεσμική και πολιτική επί της ουσίας και έχει στον πυρήνα την οικονομική αυτοτέλεια με τους κομμένους πόρους, δεν είναι μόνο η οικονομική αυτοτέλεια, δεν είναι μια ανταγωνιστική σχέση με το κεντρικό κράτος ή με τις δημόσιες πολιτικές που η εκλεγμένη απ το λαό κυβέρνηση ασκεί.

Εν τέλει έχουμε ξεκινήσει επί 100 μέρες μια σχέση ειλικρινούς συζήτησης, συνεργασίας ακόμα και αντιπαράθεσης. Μη δηλητηριάζουμε, μη δηλητηριάζετε με καχυποψία, με ερμηνείες προθέσεων και με πολιτικές σκοπιμότητες αυτήν την καθαρότητα, αυτήν τη διαύγεια των θεσμικών μας σχέσεων γιατί σε τελευταία ανάλυση όλοι γνωρίζουμε πως ακόμα και η ευθεία και ειλικρινής αντιπαράθεση είναι ο μόνος δρόμος  για να οδηγήσει σε ευθεία σύνθεση. Σε συναινέσεις, σε συνεργασία και να πιέσει με τη θετική έννοια το κράτος, την κυβέρνηση όλους τους θεσμούς για να είναι εντάξει προς τις υποχρεώσεις του και για να πορευθούμε στο δρόμο ριζικών και ριζοσπαστικών μεταρρυθμιστικών τομών που ξεκινάνε όμως από την καθημερινότητα, που αναφέρονται στις ανάγκες, στον άνθρωπο και στην κοινωνική αλληλεγγύη που είναι ακριβώς ο κοινός παρανομαστής για τη δημοκρατία και την πρόοδο.

Σας καλούμε σε ενωτική συμπόρευση που θα δυναμώσει το μέτωπο κοινωνικής και δημοκρατικής, παραγωγικής και βέβαια πολιτιστικής-ηθικής ανασυγκρότησης της χώρας.

Με τις σκέψεις αυτές κηρύσσω την έναρξη του συνεδρίου σας και εύχομαι από καρδιάς καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου σας.