ΟΜΙΛΙΑ Κ. ΠΟΥΛΑΚΗ ΣΤΟ 1ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Κ. Πρόεδρε,

κ.κ. Συνάδελφοι,

κυρίες και κύριοι,

Το πρώτο συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών, βρίσκει την αιρετή Περιφέρεια – ένα θεσμό που αποτέλεσε διαχρονικό αίτημα της Αριστεράς και των δημοκρατικών πολιτών – να βαλτώνει, ήδη από το ξεκίνημά της, υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης και των Μνημονίων, καθώς και του «θεσμικού κορσέ» του «Καλλικράτη». Πού βρισκόμαστε σήμερα, μετά από δύο χρόνια εφαρμογής του «Καλλικράτη» και τρία χρόνια άσκησης των μνημονιακών πολιτικών ακραίας λιτότητας; Παρά τα όσα γλαφυρά ακούσαμε στις τοποθετήσεις των υπό οποιαδήποτε ιδιότητα εκπροσώπων των κυβερνητικών κομμάτων, η πραγματική εικόνα που επικρατεί στις αιρετές Περιφέρειες είναι αδυσώπητη και συνοψίζεται στα εξής :

1^ον. Οικονομικός μαρασμός και απαξίωση των υπηρεσιών. Θυμίζω τις περικοπές πόρων των περιφερειών κατά 50% και πλέον, που σε συνδυασμό με τα εντελώς αντισυνταγματικά μέτρα του τελευταίου Μεσοπροθέσμου, την επιβολή δηλαδή της οικονομικής επιτροπείας, μέσω του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, και τις απολύσεις υπαλλήλων, φέρνουν τις αιρετές Περιφέρειες σε ένα πρωτοφανές οικονομικό αδιέξοδο, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να ανταποκριθούν στην κοινωνική και αναπτυξιακή αποστολή τους. Τα περί «ισοσκελισμένων προϋπολογισμών» και τα συγχαρητήρια που έδωσε ο κ. Στυλιανίδης στους Περιφερειάρχες, αποκρύπτουν την πραγματικότητα : ότι αυτό το δήθεν «κατόρθωμα» οφείλεται στο γεγονός ότι οι δράσεις και οι παρεμβάσεις των περιφερειών έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο, προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη «δημοσιονομική προσαρμογή».

2^ον. Πλήρης απουσία δημοκρατικού προγραμματισμού και αναπτυξιακού οράματος στις αιρετές Περιφέρειες. Ο δραστικός περιορισμός των εθνικών επενδυτικών κονδυλίων, τα προβλήματα και οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση του ΕΣΠΑ, το «πάγωμα» και οι απεντάξεις έργων, σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις κομβικών περιφερειακών υποδομών, στερούν από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση κρίσιμα αναπτυξιακά εργαλεία και αποκαλύπτουν το κυβερνητικό αναπτυξιακό όραμα, το οποίο άλλωστε μας ομολόγησε νωρίτερα ο κ. Στυλιανίδης : ΣΔΙΤ παντού και όλα για τους ιδιώτες. Επιπλέον, διαιώνιση της συγκεντρωτικής, γραφειοκρατικής και διαχειριστικής λογικής, με την οποία απλώς διεκπεραιώνονται, χωρίς καμία ουσία, οι διαδικασίες που προβλέπονται για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, είχαν ως αποτέλεσμα – ακόμα και σε αυτή την κρίσιμη για τη χώρα και τους πολίτες περίοδο, που η έξοδος από την παρατεταμένη ύφεση είναι το μεγαλύτερο ζητούμενο – η αναπτυξιακή δραστηριότητα των Περιφερειών να προχωρά πάνω στην «πεπατημένη» ερήμην των πολιτών και χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις νέες συνθήκες και τις εξ αυτών προκύπτουσες πιεστικές κοινωνικές ανάγκες κάθε περιοχής. Και δυστυχώς, οι πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τη Νέα Προγραμματική Περίοδο – όσο και αν η Κυβέρνηση επιχειρεί να παρουσιάσει ως επιτυχημένη την έκβαση των διαπραγματεύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο – δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Εξάλλου, και η υποτιθέμενη απλοποίηση των διαδικασιών του ΕΣΠΑ, που υποτίθεται ότι ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή, στην πραγματικότητα σημαίνει ότι το σύνολο, ή πάντως οι περισσότερες, σχετικές με το ΕΣΠΑ αρμοδιότητες περνούν στον έλεγχο του Υπουργού Ανάπτυξης, δεν πρόκειται λοιπόν για απλοποίηση, η οποία θα μπορούσε να γίνει με πολύ πιο αποκεντρωμένη και δημοκρατική μορφή, αλλά για μία ανεπίτρεπτη συγκέντρωση του ελέγχου στα χέρια του Υπουργού.

3^ον. Ασφυκτικό, γραφειοκρατικό, αναποτελεσματικό, συγκεντρωτικό και αντιδημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο. Γνωρίζουμε όλοι την ασάφεια και τις επικαλύψεις που υπάρχουν ως προς τις αρμοδιότητες των επιμέρους βαθμών Αυτοδιοίκησης και των οργάνων της Διοίκησης, τις γραφειοκρατικές δομές και διαδικασίες, την επιβολή των κρατικών Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, τον αποσπασματικό και μη ουσιαστικό χαρακτήρα των αρμοδιοτήτων που απονέμονται, χωρίς εσωτερική συνοχή και φυσικά χωρίς πόρους στους ΟΤΑ. Παράλληλα, είναι δια γυμνού οφθαλμού ορατό – αρκεί κανείς να δει τη σύνθεση των περιφερειακών συμβουλίων και επιτροπών ή και των ίδιων των συλλογικών οργάνων της ΕΝΠΕ – το περιφερειαρχοκεντρικό, καλπονοθευτικό και δικομματικής λογικής σύστημα που οικοδόμησε ο «Καλλικράτης», στερώντας έτσι από την Αυτοδιοίκηση την ευκαιρία να γίνει ένας χώρος δημοκρατίας, πλουραλισμού, συνθέσεων και συμμετοχής.

Εξάλλου, οι εξαιρετικά «στρογγυλοποιημένες» τοποθετήσεις των εκπροσώπων των τριών κυβερνητικών κομμάτων σε σχέση με τα θεσμικά αδιέξοδα που έχουν αναδειχθεί εξαιτίας του «Καλλικράτη», θα έπρεπε να μας προβληματίσουν ως περιφερειακό αυτοδιοικητικό κίνημα. Είμαστε εκ του ρόλου και της θέσης μας ως του εγγύτερου προς τους πολίτες θεσμού υποχρεωμένοι να δίνουμε μάχες όχι γενικώς και αορίστως κατά ενός «κακού» κεντρικού κράτους, αλλά με τις συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές των εκάστοτε κυβερνήσεων που πλήττουν την Αυτοδιοίκηση και την κοινωνία.

 

Κ. Πρόεδρε,

κ.κ. Συνάδελφοι,

κυρίες και κύριοι,

Όσα ανέφερα και πολλά άλλα που θα μπορούσε κανείς να προσθέσει, σε μεγάλο βαθμό αποτελούν κοινό βίωμα όλων των αιρετών και των ανθρώπων που υπό οποιαδήποτε ιδιότητα ασχολούνται με τα θέματα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι ήδη λίγους μόλις μήνες μετά την έναρξη εφαρμογής του «Καλλικράτη», τα αδιέξοδα έγιναν ορατά και δεν είναι λίγες οι φορές που η ηγεσία της ΕΝΠΕ, παρ’ όλο που προέρχεται από τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα, διαφοροποιήθηκε από τις κεντρικές κυβερνητικές επιλογές στο χώρο της Αυτοδιοίκησης.

Δυστυχώς για την Αυτοδιοίκηση και την ίδια την κοινωνία, αποδείχθηκε ότι είχαμε δίκιο, όταν το 2010 λέγαμε ότι ο «Καλλικράτης» θα είναι η πρώτη εφαρμογή του Μνημονίου στην Αυτοδιοίκηση και ότι θα αποτελέσει το όχημα υλοποίησης όλων των σχετικών νεοφιλελεύθερων στρατηγικών. Είχαμε δίκιο όταν καταγγέλλαμε το εκλογικό σύστημα, όταν προειδοποιούσαμε για τις απολύσεις, όταν ζητούσαμε την κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.

Δικαιωθήκαμε λοιπόν. Το κρίσιμο, ωστόσο, ζήτημα δεν είναι η διαπίστωση, αλλά η απάντηση στο ερώτημα «τι να κάνουμε;», η αναζήτηση μίας εναλλακτικής διεξόδου που θα εξασφαλίζει τη σωτηρία της κοινωνίας και θα διασώζει τη χαμένη τιμή της Αυτοδιοίκησης.  Και σ’ αυτό η απάντηση κατά τη γνώμη μας είναι μία : Μπροστά στον κίνδυνο της κατάρρευσης της Αυτοδιοίκησης – η οποία, αν επέλθει, θα συμπαρασύρει όλους μας και ας μην τρέφουμε αυταπάτες ότι θα επιβιώσουμε πολιτικά, όταν θα έχει διαλυθεί ο θεσμός που υπηρετούμε – δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι η λύση του δυσθεώρητου αδιεξόδου θα έρθει με ημίμετρα και μπαλώματα, όπως πρότεινε ο κ. Στυλιανίδης, προκειμένου να καθησυχάσει, ως είθισται, την αυτοδιοικητική κοινότητα ενόψει και χάριν του συνεδρίου μας. Απαιτείται μία ριζοσπαστική θεσμική και πολιτική αλλαγή στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, την οποία θα πρέπει δυναμικά να διεκδικήσει το αυτοδιοικητικό κίνημα και των δύο βαθμίδων και την οποία μπορεί να υλοποιήσει μία κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά. Μια τέτοια αλλαγή, θα πρέπει αναγκαστικά να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία : εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και βιωσιμότητας των ΟΤΑ και ενίσχυση των υπηρεσιών τους, εγγύηση της αυτονομίας και του ουσιαστικού χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης, επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα διαφορετικά επίπεδα διοίκησης και αυτοδιοίκησης με βάση το κριτήριο της επικουρικότητας και τις επιταγές του άρθρου 102 του Συντάγματος και κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, αναλογική συγκρότηση των αυτοδιοικητικών οργάνων, διεύρυνση των θεσμών κοινωνικής συμμετοχής, αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου και δημοκρατικός αναπτυξιακός σχεδιασμός.

 

Κ. Πρόεδρε,

κ.κ. συνάδελφοι,

κυρίες  και κύριοι,

Κλείνοντας, θέλω να πω ότι ειλικρινά ελπίζω το πρώτο αυτό συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών να δικαιώσει όλους εκείνους – αιρετούς, εργαζομένους και πολίτες – που αυτή τη στιγμή αγωνιούν για το μέλλον της Αυτοδιοίκησης και της ελληνικής κοινωνίας συνολικά και να αποτελέσει ένα σημείο τομής με το παρελθόν, την απαρχή μίας νέα διεκδικητικής και κινηματικής αντίληψης για την Αυτοδιοίκηση, μίας αντίληψης που θέλει τους αιρετούς δίπλα στην κοινωνία και απέναντι σε κάθε αδικία και εκμετάλλευση.

Εάν συναποφασίσουμε και πετύχουμε κάτι τέτοιο, δεν θα έχουμε καμία ανάγκη ούτε από τα «εύσημα» μίας κυβέρνησης που καθημερινά και συστηματικά καταστρέφει τη χώρα και τους πολίτες της, ούτε φυσικά και από τη δήθεν «κατανόηση» του κ. Καλογερόπουλου στην ανάγκη παράτασης της θητείας μας. Υποτιμούμε και τους εαυτούς μας και τον ιστορικό θεσμό που εκπροσωπούμε, αλλά κυρίως τους πολίτες, εάν πιστεύουμε ότι το εάν οι πολίτες θα μας κρίνουν θετικά ή αρνητικά, εξαρτάται από το εάν θα μείνουμε τρεισήμισι, τέσσερα ή πέντε χρόνια στις θέσεις μας – είτε βρισκόμαστε στη διοίκηση είτε στην αντιπολίτευση.

Θα συνιστούσε κατάφωρη παραχάραξη της λαϊκής εντολής που έχουμε λάβει και επιπλέον θα μας ταύτιζε με ένα αποτυχημένο και χρεωκοπημένο δικομματικό πολιτικό προσωπικό το να συναινέσουμε σε αναβολή των προγραμματισμένων για την άνοιξη του 2014 αυτοδιοικητικών εκλογών.

Σας ευχαριστώ.