Σε εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ Άνδρου, με θέμα «ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΟΙ ΘΕΣΜΟΙ, Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ – ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ», μίλησε την Τρίτη, 20 Αυγούστου 2013, ο Κώστας Πουλάκης, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος και υπεύθυνος για την Αυτοδιοίκηση.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΔΡΟΥ
«ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΟΙ ΘΕΣΜΟΙ, Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ –
ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ»
(ΑΝΔΡΟΣ, ΠΛ. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ – 20/8/2013)
Σ Η Μ Ε Ι Α Π Α Ρ Ε Μ Β Α Σ Η Σ Κ. Π Ο Υ Λ Α Κ Η
(ΜΕΛΟΣ Π.Γ. ΣΥΡΙΖΑ – ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Τ.Α.)
- Ο αγώνας κατά τον μνημονίων, αγώνας για την ίδια τη δημοκρατία
Η μνημονιακή πολιτική που ακολουθούν οι κυβερνήσεις μετά τον Απρίλιο του 2010, εκτός όλων των προβλημάτων που δημιούργησε με την αύξηση της ανεργίας, την ύφεση, την οικονομική και ανθρωπιστική κρίση, ανέδειξε και όλα τα προβλήματα της πολιτικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης.
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση γνωρίζει τις κοινωνικές αντιδράσεις που προκαλεί η βάρβαρη πολιτική ύφεσης και λιτότητας, την οποία υλοποιεί σε αγαστή συνεργασία με την τρόικα, δεν μπορεί να «περπατήσει», παρά μόνο με την ένταση του αυταρχισμού και τον περιορισμό της δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών.
Γι’ αυτό και ως ΣΥΡΙΖΑ τονίζουμε συστηματικά ότι η μάχη κατά των μνημονίων, κατά της βάρβαρης πολιτικής της σημερινής κυβέρνησης, είναι εκτός των άλλων αγώνας για την ίδια τη δημοκρατία.
- Ο «Καλλικράτης» το κατεξοχήν μνημονιακό πείραμα στην ΤΑ
Ο «Καλλικράτης» υπήρξε το κατ’ εξοχήν μνημονιακό πείραμα στο χώρο της Αυτοδιοίκησης.
Αυτό είχαμε εξ αρχής επισημάνει, πριν την ψήφισή του το 2010 από την κυβέρνηση Παπανδρέου, τη στιγμή που οι τότε θιασώτες του «Καλλικράτη» έκαναν λόγο για «μια συναρπαστική περιπέτεια» και για την «πιο σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση της μεταπολίτευσης».
Είχαμε τονίσει – και επιμένουμε σε αυτό – ότι ο «Καλλικράτης» δεν «ατύχησε» απλώς, επειδή κλήθηκε να εφαρμοστεί στο δυσμενές περιβάλλον της οικονομικής κρίσης, αλλά αντίθετα οικοδομήθηκε εξαρχής με στόχο να προσαρμόσει τα οικονομικά μεγέθη, τη δομή και τη λειτουργία της αυτοδιοίκησης στο στόχο του «λιγότερου κράτους».
Οι αρνητικές συνέπειες του «Καλλικράτη», δεν περιορίστηκαν στο επίπεδο των περικοπών σε πόρους και προσωπικό. Εκτείνονται και στο δημοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης.
- Οι οικονομικές συνέπειες του «Καλλικράτη»
Οι οικονομικές συνέπειες του «Καλλικράτη» και των μνημονίων στην ΤΑ, με την ασφυξία των δήμων και των περιφερειών που προκάλεσε, είναι γνωστή.
Οι περικοπές πόρων ξεπέρασαν το 60%, ενώ η κατ’ ουσίαν παύση της κρατικής χρηματοδότησης των δημοσίων έργων και το πάγωμα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων σταμάτησαν τα κατά τόπους έργα.
Η αυτοδιοίκηση στερείται αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα να ανταποκριθεί τόσο στον κοινωνικό όσο και στον αναπτυξιακό της ρόλο.
Σε αυτή την κατάσταση και παρά το γεγονός ότι βάσει επίσημων ευρωπαϊκών στοιχείων οι ελληνικοί ΟΤΑ είναι οι λιγότερο χρεωμένοι στην Ευρώπη, έρχονται να προστεθούν οι ρυθμίσεις του Μεσοπρόθεσμου με την οικονομική επιτροπεία των ΟΤΑ και τις απολύσεις χιλιάδων υπαλλήλων, για να καταφέρουν το τελειωτικό χτύπημα στην αυτοδιοίκηση.
Εξάλλου, ήταν διακηρυγμένος, ήδη από την εισαγωγή του «Καλλικράτη», ο στόχος της δραστικής μείωσης των οικονομικών μεγεθών της αυτοδιοίκησης.
- Οι θεσμικές και αντιδημοκρατικές συνέπειες του «Καλλικράτη»
Σημαντικές όμως είναι και οι θεσμικές και αντιδημοκρατικές συνέπειες του «Καλλικράτη».
Με τα γεωγραφικά όρια που διαμόρφωσε, αλλά και με το θεσμικό πλαίσιο που οικοδόμησε για την τοπική και περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ο «Καλλικράτης» απομάκρυνε και γεωγραφικά και, κυρίως, ουσιαστικά την ΤΑ από τους πολίτες. Το πρόβλημα δε είναι πολύ περισσότερο ορατό στους νησιωτικούς δήμους και τις νησιωτικές περιφέρειες, όπως η Άνδρος και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Επιπλέον ο «Καλλικράτης» οικοδόμησε ένα σύστημα περιφερειαρχοκεντρικό και δημαρχοκεντρικό. Όλες οι αρμοδιότητες συγκεντρώνονται στο πρόσωπο του δημάρχου και του περιφερειάρχη, ενώ τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, συχνά υποβαθμίζονται σε διακοσμητικά όργανα νομιμοποίησης ήδη ειλημμένων αποφάσεων – παρά την προσπάθεια των δυνάμεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς στους Δήμους και τις Περιφέρειες να προκαλούν ουσιαστική συζήτηση για σημαντικά κοινωνικά ζητήματα.
Εξάλλου, η λειτουργία αυτή στηρίχθηκε σε ένα ακραία πλειοψηφικό σύστημα, που φιμώνει τις διαφορετικές αυτοδιοικητικές φωνές και διαμορφώνει τεχνητές πλειοψηφίες.
Περαιτέρω, παρά τις εξαγγελίες των εμπνευστών του, ο «Καλλικράτης» διαμόρφωσε ένα θεσμικό πλαίσιο, το οποίο είναι εξαιρετικά αναποτελεσματικό. Όχι μόνο δεν μείωσε τη γραφειοκρατία, αλλά αντίθετα πρόσθεσε σημαντική αβεβαιότητα ως προς τις αρμοδιότητες, τις προϋποθέσεις νομιμότητας κ.λπ.
Όσο δε για τη διαφάνεια και τη δημόσια λογοδοσία, ούτε λόγος. Μόνο κάποιες τυπολατρικές και συχνά υποκριτικές ρυθμίσεις, χωρίς καμία πραγματική πρόβλεψη για πραγματικό κοινωνικό έλεγχο επί των πεπραγμένων κάθε δημοτικής και περιφερειακής αρχής.
Τέλος, και κατά τη γνώμη μας εξαιρετικά σημαντικό, το στοιχείο της κοινωνικής συμμετοχής απουσιάζει αντελώς από την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση που οικοδόμησε ο «Καλλικράτης». Οι όσες διαβουλεύσεις προβλέπονται είναι προσχηματικές και δεν δεσμεύουν σε τίποτα τους Δημάρχους και Περιφερειάρχες, ενώ παραγνωρίζονται πλήρως οι θεσμοί λαϊκής αυτοκυβέρνησης που έχουν μακρά ιστορία στη χώρα μας, αλλά και όλες οι νέες μορφές κοινωνικής συμμετοχής και αυτοοργάνωσης.
- Συνολική αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος και του κράτους
Θα μπορούσα να απαριθμώ για ώρες τα προβλήματα. Ωστόσο, προτιμώ να σταθώ στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη ριζική αναμόρφωση της Αυτοδιοίκησης.
Ως Τμήμα Αυτοδιοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ έχουμε επεξεργαστεί – μέσα από μία ευρεία ανοιχτή διαδικασία, με συσκέψεις μελών και φίλων του ΣΥΡΙΖΑ που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ΤΑ σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας – μία σειρά προτάσεων.
Στην ουσία, βέβαια, αυτό που πρέπει να ανατραπεί εκ βάθρων και να αλλάξει ουσιαστικά είναι το ίδιο το πολιτικό σύστημα και η δημόσια διοίκηση στο σύνολό τους που είναι αποτέλεσμα του δικομματισμού που λειτούργησε στην χώρα μας μετά την μεταπολίτευση και που – όπως αποδείχθηκε από την όξυνση των αντιθέσεων και των προβλημάτων το διάστημα των τριών τελευταίων χρόνων – έχει προκαλέσει την απογοήτευση και την αποστασιοποίηση των πολιτών. Χρειάζεται συνολική πολιτική ανατροπή του πολιτικού και θεσμικού οικοδομήματος που δημιούργησε ο δικομματισμός.
- Η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ : Ποια πολιτική και με ποιες δυνάμεις;
Η δική μας λοιπόν εναλλακτική πρόταση συνολικά για το κράτος, αλλά και ειδικότερα για την αυτοδιοίκηση, δεν είναι απλώς τεχνοκρατική. Διέρχεται από την απάντηση στο ερώτημα «τι πολιτική θέλουμε», αλλά και «ποιες είναι οι πολιτικές δυνάμεις που μπορούν να την εφαρμόσουν».
Η δική μας απάντηση στο ερώτημα «τι πολιτική θέλουμε» κινείται πάνω στους άξονες της εμβάθυνσης της πραγματικής δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αναδιανομής του παραγόμενου πλούτου, της αλλαγής του μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης με όρους κοινωνικού ελέγχου και οφέλους, της περιβαλλοντικά και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης στη θέση της μεγέθυνσης, της πραγματικής διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας.
Η δική μας απάντηση στην ερώτηση «ποιες πολιτικές δυνάμεις μπορούν να εφαρμόσουν την πολιτική αυτή» εξαιρεί για προφανείς λόγους τις πολιτικές πρακτικές και τις πολιτικές δυνάμεις που μας έφεραν σε αυτό το σημείο. Γι’ αυτό και θεωρούμε αναγκαία την άμεση ανατροπή της κυβέρνησης και τη δημιουργία μιας κυβέρνησης εθνικής και κοινωνικής σωτηρίας, με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ και με τη δημιουργία ενός ευρύτατου κοινωνικού και πολιτικού μετώπου από τα αριστερά της Αριστεράς ως τα αριστερά της Σοσιαλδημοκρατίας.
- Για τη συνολική και ριζική αναμόρφωση της Αυτοδιοίκησης
Σε αυτή τη βάση οικοδομήσαμε και την πρότασή μας για μια συνολική και ριζική αναμόρφωση της αυτοδιοίκησης.
Η αποκέντρωση, η μεταφορά αρμοδιοτήτων και εξουσίας στην περιφέρεια, δηλαδή στο εγγύτερο επίπεδο στον πολίτη, δεν μπορεί να έχει απλώς διακηρυκτικό χαρακτήρα.
Ομοίως, δεν μπορεί, ιδίως στην Ελλάδα, η αποκέντρωση να παραβλέπει τις πολλαπλές γεωγραφικές ιδιομορφίες της χώρας.
Η αποκέντρωση και η αυτοδιοίκηση έχει ουσιαστικό και δημοκρατικό περιεχόμενο μόνο όταν το τεκμήριο της αρμοδιότητας των ΟΤΑ για τις τοπικές υποθέσεις, δεν διακηρύσσεται απλώς αλλά ισχύει στην πράξη, ως προς την κατανομή των αρμοδιοτήτων. Όταν πραγματικά δίνεται στις τοπικές κοινωνίες η δυνατότητα να διαμορφώσουν συλλογικά τη ζωή τους.
Συνοπτικά, λοιπόν, μία εναλλακτική αντίληψη για την αποκέντρωση και την αυτοδιοίκηση, θα πρέπει να κινείται σε τέσσερις άξονες : (α) Ενίσχυση της αυτονομίας και του ουσιαστικού αυτοδιοικητικού χαρακτήρα, (β) Δημοκρατία – Διαφάνεια – Συμμετοχή, (γ) Ανάπτυξη – Κοινωνική Δικαιοσύνη, (δ) Καλλιέργεια κοινωνικής συνείδησης στην κατεύθυνση του «σκεφτόμαστε παγκόσμια, δρούμε τοπικά» και άρση των τοπικών ανισοτήτων.
Αναλυτικά, προκρίνουμε τις εξής αλλαγές :
1ον. Για την εμβάθυνση της δημοκρατικής λειτουργίας. Ενδεικτικά, αναγκαία είναι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος επί το αναλογικότερο, το προβάδισμα των συλλογικών και αναλογικά συγκροτούμενων οργάνων και η θέσπιση κανονισμών λειτουργίας των οργάνων αυτών με στόχο τον πλουραλισμό, τη δημοκρατία και το άνοιγμα προς την κοινωνία.
2ον. Για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας. Είναι απαραίτητη η κατάργηση των επάλληλων και αλληλοεπικαλυπτόμενων διοικητικών βαθμών (όπως λ.χ. η περίπτωση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης), καθώς και η κωδικοποίηση του συνόλου της νομοθεσίας που αφορά τους επιμέρους τομείς της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης.
3ον. Για την πραγματική εφαρμογή της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας.Δεν αρκούν οι μέχρι σήμερα τυπολατρικές ρυθμίσεις, αλλά απαιτείται η διεύρυνση της δυνατότητας ελέγχου των διοικητικών και αυτοδιοικητικών αρχών τόσο από τις παρατάξεις των συλλογικών οργάνων, όσο και με πρωτοβουλία των συλλογικοτήτων των πολιτών ή και μεμονωμένων ατόμων, η πρόβλεψη θεσμικού (και ανεξάρτητου από την κρατική εξουσία) μηχανισμού ελέγχου των αποκεντρωμένων υπηρεσιών και των ΟΤΑ.
4ον. Για την εξασφάλιση της πραγματικής συμμετοχής των πολιτών. Υπάρχει η δυνατότητα μίας σειράς μέτρων και πρωτοβουλιών, από τη θέσπιση υποχρεωτικών για τη δημοτική/περιφερειακή αρχή λαϊκών συνελεύσεων γειτονιάς και δημοψηφισμάτων, την θεσμοποίηση του γνωμοδοτικού ρόλου των κοινωνικών και επιστημονικών φορέων κάθε περιοχής, μέχρι το συμμετοχικό προϋπολογισμό.
5ον. Για τον ουσιαστικό αποκεντρωμένο ή αυτοδιοικητικό χαρακτήρα. Απαιτείται η πραγματική εφαρμογή του τεκμηρίου της αρμοδιότητας των ΟΤΑ και των αποκεντρωμένων υπηρεσιών για τις τοπικές υποθέσεις, η μεταβίβαση του μέγιστου δυνατού αριθμού αρμοδιοτήτων (με βάση την αρχή ότι κάθε αρμοδιότητα ασκείται από τον κατώτερο οργανισμό που μπορεί να την ασκήσει), με παράλληλη μεταβίβαση των σχετικών πόρων, ανθρώπινου δυναμικού, τεχνικού εξοπλισμού κ.λπ.
- Για μια νέα Μεταπολίτευση. Ρήξη με τα πρόσωπα και τις πρακτικές της προηγούμενης περιόδου. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου μια επισήμανση. Είναι γεγονός ότι τα αδιέξοδα, η πίεση και η όξυνση των αντιθέσεων που προκάλεσε η οικονομική κρίση και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επιστρατεύτηκαν για την αντιμετώπισή της ανέδειξαν τα κενά, τα λάθη και τις στρεβλώσεις που επισώρευσε στο πολιτικό σύστημα, το κράτους, τους θεσμούς, τη δημόσια διοίκηση και την αυτοδιοίκηση η δικομματική διακυβέρνηση της χώρας από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.
Θα έλεγα, ωστόσο, ότι στην πραγματικότητα δεν είμαστε αντιμέτωποι με το «τέλος της Μεταπολίτευσης», όπως συχνά λέγεται, με μία δόση μάλιστα κακίας και εκδικητικής διάθεσης έναντι της ιστορικής αυτής περιόδου. Αντίθετα, βρισκόμαστε, σχεδόν 40 χρόνια μετά, αντιμέτωποι με τα ίδια αιτήματα της Μεταπολίτευσης, τα οποία χειραγώγησαν, διαστρέβλωσαν και ποδοπάτησαν όσοι σήμερα επιζητούν, δήθεν «εξαγνισμένοι», να μας ξανασώσουν. Και τα αιτήματα αυτά δεν είναι άλλα από τον πραγματικό εκσυγχρονισμό και εκδημοκρατισμό της πολιτικής ζωής της χώρας.
Επομένως, η αναμόρφωση του κράτους, της δημόσιας διοίκησης, της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης, δεν μπορεί νομίζω παρά να πραγματοποιηθεί μέσα από μία συνολική ρήξη με πρόσωπα και πρακτικές της προηγούμενης περιόδου. Και αυτή θα είναι η προσπάθειά μας ως ΣΥΡΙΖΑ και στις επερχόμενες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου