ΟΜΙΛΙΑ Κ. ΠΟΥΛΑΚΗ, ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ Π.Γ. ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ “ΠΡΑΤΤΩ” ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ (10/2/2014)

Φίλες και φίλοι,

Θέλω να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες σε όλους και όλες εσάς για την παρουσία σας απόψε εδώ, και κυρίως θέλω να ευχαριστήσω την κίνηση “Πράττω” και τον Νίκο Κοτζιά για την πρόσκληση.

Η Αυτοδιοίκηση πάντοτε – πολλώ δε μάλλον στη σημερινή συγκυρία – είναι ένα από τα πλέον κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά πεδία, παρά το γεγονός ότι συχνά η σημασία της παραγνωρίζεται ή και σκοπίμως υποβαθμίζεται. Μιλάμε για έναν θεσμό που συναρθρώνει – ή τουλάχιστον θα έπρεπε να συναρθρώνει – εκτός των άλλων την κοινωνική πολιτική, την αναπτυξιακή διαδικασία και τη δημοκρατική συμμετοχή. Με άλλα λόγια, στην Αυτοδιοίκηση τέμνονται οι τρεις εκείνες διαστάσεις που αποτελούν τα θεμελιώδη συστατικά της αναγκαίας σήμερα πολιτικής, προκειμένου να χαράξουμε έναν εναλλακτικό, αριστερό, προοδευτικό και δημοκρατικό δρόμο εξόδου από την κρίση και το καθεστώς των μνημονίων.

Αυτή η αντίληψη της ριζοσπαστικής Αριστεράς και άλλων προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων για το ρόλο που καλείται να παίξει η Αυτοδιοίκηση βρίσκεται, όπως είναι προφανές, στον αντίποδα της ακραία νεοφιλελεύθερης λογικής που διέπει την αυτοδιοικητική πολιτική των τελευταίων κυβερνήσεων, αλλά και της πλειοψηφίας των αιρετών στους Δήμους και τις Περιφέρειες, που πρόσκεινται στη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Για τους οπαδούς της νεοφιλελεύθερης αντίληψης και τους υπέρμαχους των μνημονιακών πολιτικών, η Αυτοδιοίκηση μπαίνει στο στόχαστρο, αφού κατ' αυτούς πρέπει να ξηλωθεί κάθε τι δημόσιο, κάθε έννοια κοινωνικού κράτους, κάθε πυλώνας δημοκρατίας και αντίστασης.

Σε αδρές γραμμές, η πολιτική αυτή υλοποιήθηκε με όχημα αφενός μεν τον “Καλλικράτη”, αφετέρου δε τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς τους νόμους, και κινήθηκε πάνω στους εξής άξονες :

Πρώτον, δραστική περικοπή της χρηματοδότησης των ΟΤΑ, σε βαθμό τέτοιο ώστε να καταβάλλεται από το κράτος μόλις το 50% των ελάχιστων λειτουργικών δαπανών τους και να δημιουργείται επομένως ένα τεράστιο χρηματοδοτικό κενό, το οποίο αφήνει τους Δήμους αντιμέτωπους με δύο επιλογές : είτε “λουκέτο” είτε – με δεδομένο ότι ο δανεισμός υπόκειται σε αυστηρότατους περιορισμούς – σε μετακύλιση του κόστους λειτουργίας τους στους πολίτες, με την επιβολή ανταποδοτικών τελών κ.λπ.

Δεύτερον, μαζικές απολύσεις εργαζομένων, που συνδυάζονται με την κατάργηση ή τη συγχώνευση ολόκληρων νομικών προσώπων, δομών και υπηρεσιών των Δήμων και των Περιφερειών, και μάλιστα κυρίως όσων σχετίζονται με την κοινωνική μέριμνα, καταδικάζοντας στον κοινωνικό “Καιάδα” μεγάλο μέρος των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων, όπως τα Άτομα με Αναπηρία, οι ηλικιωμένοι, οι νέες γυναίκες και μητέρες, οι τοξικοεξαρτημένοι, οι άνεργοι και οι ανασφάλιστοι κ.λπ.

Τρίτον, ματαίωση κάθε πραγματικής αναπτυξιακής προοπτικής, εξαιτίας του μηδενισμού σχεδόν του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, σε συνδυασμό με μία λανθασμένη, γραφειοκρατική και αδιαφανή διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων, όπως ιδίως οι πόροι του ΕΣΠΑ, ο σχεδιασμός του οποίου παρέμεινε προσκολλημένος στα προ κρίσης δεδομένα και στο προηγούμενο στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο, με αποτέλεσμα ακόμα και τα υλοποιούμενα έργα να μην απαντούν στις πιεστικές κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες της συγκυρίας.

Τέταρτον, το πιο εκτεταμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων στην Ευρώπη, μετά την περίπτωση της Treuhand (Τρόιχαντ) στην Ανατολική Γερμανία, μέσω του οποίου παραδίδονται όλες οι μεγάλες υποδομές, οι δημόσιοι χώροι και τα κοινωνικά αγαθά στην ιδιωτική εκμετάλλευση, και μάλιστα χωρίς κανένα, όπως αποδεικνύεται, θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, αλλά και χωρίς καμία δικλείδα κοινωνικής ασφαλείας – ένα πρόγραμμα το οποίο υπονομεύει το παρόν και το μέλλον ολόκληρων περιοχών, αφού τους στερεί σπουδαία αναπτυξιακά εργαλεία, αλλά και τη δυνατότητα πρόσβασης σε στοιχειώδη αγαθά, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, ακόμα και το νερό.

Τέλος, σε θεσμικό επίπεδο, η θεσμική υποβάθμιση, η αντιδημοκρατική διολίσθηση, η συγκεντρωτική διοίκηση, ο στραγγαλισμός από την εποπτεία του κράτους και των δημοσιονομικών του μηχανισμών, η γραφειοκρατία και η απομάκρυνση – ουσιαστική και γεωγραφική – από τους πολίτες και τις ανάγκες τους, είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τη βασική εικόνα της Αυτοδιοίκησης, μετά από τρία χρόνια συνδυασμένης εφαρμογής των μνημονίων και του “Καλλικράτη”, γεγονός που είναι πλέον σχεδόν πανθομολογούμενο, ακόμα και από τους μέχρι πρότινος υποστηρικτές της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης.

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, η ριζοσπαστική Αριστερά διαμόρφωσε και προτείνει ένα εναλλακτικό σχέδιο για την Αυτοδιοίκηση, στο πλαίσιο του οποίου οι Δήμοι και οι Περιφέρειες αντιμετωπίζονται ως κύτταρα οργάνωσης των συλλογικών αντιστάσεων και της κοινωνικής αλληλεγγύης, ως βασικοί πυλώνες της κοινωνικής και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, μέσω του δημοκρατικού αναπτυξιακού σχεδιασμού, που θα θέτει στο επίκεντρο την κοινωνική δικαιοσύνη και την περιβαλλοντική προστασία, ως κατεξοχήν πεδία άσκησης της δημοκρατίας και της πραγματικής λαϊκής αυτοκυβέρνησης.

Έτσι, η δική μας πρόταση περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία – απλώς θα τα αναφέρω, εννοείται, χωρίς να τα αναπτύξω :

• Την ανατροπή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου του “Καλλικράτη” και την κατάθεση ενός αντι- “Καλλικράτη”, με γνώμονα την εμβάθυνση της δημοκρατίας, της λαϊκής συμμετοχής και της συλλογικής διοίκησης των ΟΤΑ, την υπέρβαση της γραφειοκρατικής αντίληψης και την προσέγγιση προς τους πολίτες.
• Την οικονομική στήριξη των Δήμων και των Περιφερειών, ώστε να αποτραπεί η ορατή πλέον κατάρρευσή τους και σε δεύτερο χρόνο να εξασφαλιστεί η βιώσιμη λειτουργία τους και η δυνατότητά τους να ανταποκρίνονται πράγματι στην αποστολή τους.
• Την υπεράσπιση και αναβάθμιση των δημόσιων χώρων και υποδομών, στο πλαίσιο ενός εκτεταμένου εναλλακτικού προγράμματος κοινωνικής και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, με βάση το δημοκρατικό αναπτυξιακό σχεδιασμό σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
• Την εκπόνηση ενός άμεσου σχεδίου αντιμετώπισης των οξύτατων κοινωνικών αναγκών που έχουν διογκωθεί λόγω της κρίσης, κυρίως σε σχέση με την ανακούφιση των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων και την ικανοποίηση τουλάχιστον των στοιχειωδών βιοτικών αναγκών (στέγαση, σίτιση, περίθαλψη) όλων ανεξαιρέτως των πολιτών.
• Την προώθηση της δικής μας εναλλακτικής αντίληψης για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που σήμερα αναδεικνύονται μέσω των ΣΔΙΤ, σε μία από τις μεγαλύτερες “μπίζνες” της εποχής, και μάλιστα με ολέθριες περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες για ολόκληρες περιοχές.

Ειδικά δε στη σημερινή συγκυρία, η άποψή μας αυτή για την Αυτοδιοίκηση συμπίπτει και εντάσσεται στο πλαίσιο συνολικά του αγώνα της ελληνικής κοινωνίας για απαλλαγή από το βρόγχο των μνημονίων και του χρέους, κατάργηση της πολιτικής της λιτότητας και χάραξης ενός δίκαιου και δημοκρατικού δρόμου εξόδου από την κρίση.

Με την έννοια αυτή, εξάλλου, είπαμε εξαρχής ότι οι επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές δεν μπορούν παρά να είναι βαθύτατα πολιτικές, ιδίως ενόψει του ότι θα είναι οι πρώτες κάλπες που θα στηθούν μετά τον “εκλογικό σεισμό” του καλοκαιριού του 2012, μετά το σημαντικό βήμα που έγινε τότε προς την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών, το οποίο έμεινε ημιτελές, αφού ήταν αρκετοί εκείνοι οι πολίτες που είτε υπέκυψαν στην εκστρατεία εκφοβισμού που έλαβε τότε χώρα είτε πίστεψαν πράγματι στις προθέσεις του δήθεν αντιμνημονιακού κ. Σαμαρά να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους του μνημονίου.

Σήμερα, κάθε αυταπάτη έχει διαλυθεί, κάθε ελπίδα έχει διαψευστεί. Η κοινωνική καταστροφή που συντελείται έχει πλέον φτάσει στο μη περαιτέρω. Κάθε μέρα που περνάει αφήνει όλο και περισσότερους άνεργους, φτωχούς και απελπισμένους, στέλνει όλο και περισσότερους νέους στο περιθώριο ή στην ξενιτιά, ματαιώνει και υπονομεύει κάθε εναλλακτική προοπτική και διέξοδο, τραυματίζει τη δημοκρατία.

Γι' αυτό και, από την πλευρά μας ως ΣΥΡΙΖΑ, όπως και το σύνολο των προοδευτικών, δημοκρατικών αντιμνημονιακών δυνάμεων, ζητάμε επιτακτικά να φύγει αυτή η επικίνδυνη για το λαό και τη χώρα κυβέρνηση.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο βλέποντας τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου, προσπαθήσουμε – πέραν της εναλλακτικής πολιτικής και προγραμματικής αυτοδιοικητικής πρότασης που σας ανέφερα – να χαράξουμε και μία εκλογική στρατηγική τέτοια, που να δημιουργήσει τους όρους της ανατροπής.

Στόχος μας είναι οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου, κυρίως στις Περιφέρειες και τους μεγάλους Δήμους, όπου – μαζί με τις ευρωεκλογές – το πολιτικό διακύβευμα είναι εντονότερο και το πολιτικό μήνυμα σαφέστερο, να αποτελέσουν τον καταλύτη των κεντρικών πολιτικών εξελίξεων, να σηματοδοτήσουν την αρχή του τέλους της κυβέρνησης Σαμαρά και της μνημονιακής πολιτικής.

Με αυτή την έννοια, θέσαμε ως στόχο τη διαμόρφωση ευρύτατων αυτοδιοικητικών σχημάτων, τα οποία να αντικατοπτρίζουν όχι μόνο τον λεγόμενο “κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ”, αλλά επιπλέον να απηχούν τη συστράτευση όσο το δυνατών περισσότερων αντιμνημονιακών, δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων, καθώς και να διαλέγονται με τα τοπικά κινήματα, συλλογικότητες, πρωτοβουλίες αλληλεγγύης κ.λπ.

Θέσαμε ως στόχο την εκπροσώπηση μέσω αυτών των σχημάτων όλων εκείνων των κοινωνικών ομάδων που πλήττονται περισσότερο από την κρίση και τα μνημόνια, την ανάδειξη νέων και άφθαρτων προσώπων και, τέλος, τη διαμόρφωση συνδυασμών νίκης, ώστε να αποτυπωθεί και εκλογικά η κοινωνική αγανάκτηση και η καταδίκη της κυβερνητικής πολιτικής και των μνημονίων.

Είμαστε αισιόδοξοι ότι οι κάλπες του Μαΐου θα αποτελέσουν σημείο τομής για την έκβαση της σκληρής κοινωνικής και πολιτικής μάχης που διεξάγεται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, δικαιώνοντας τις δυνάμεις της ανατροπής, όλους εκείνους που εξαρχής δημιουργήσαμε μέτωπο απέναντι στα μνημόνια και τη λιτότητα.

Η διαδικασία μάλιστα των τοπικών και περιφερειακών εκλογών είναι εκείνη που θα αποτυπώσει και σε κοινωνικό επίπεδο, σε κάθε πόλη και περιφέρεια, την αναγκαία εκείνη συμμαχία, την πανστρατιά που απαιτείται για να γίνει πράξη η ανατροπή.

Ήδη, η προσπάθεια αυτή έχει ξεκινήσει σε όλη την Ελλάδα. Υπάρχουν, βέβαια, δυσκολίες. Εξάλλου, η προσπάθεια της δημοκρατικής ανατροπής που κάνουμε είναι ένα ιστορικά πρωτότυπο εγχείρημα, που είναι αναμενόμενο να έχει τις δυσκολίες της. Ωστόσο, η προσήλωσή μας στον τελικό στόχο και η βούλησή μας να πετύχουμε την ανατροπή και την αλλαγή πορείας για τη χώρα είναι αδιαπραγμάτευτη και αταλάντευτη.

Στο στόχο αυτό ζητάμε τη συσστράτευση και τη συμπόρευση με όλες εκείνες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, με τις οποίες συναντηθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια στις μάχες κατά των μνημονίων και των πολιτικών λιτότητας, στις προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός δικτύου κοινωνικής αλληλεγγύης ικανού να αποτρέψει την καταστροφή, στις συλλογικές αντιστάσεις κατά των ιδιωτικοποιήσεων και των απολύσεων, στην αγωνιώδη υπεράσπιση της δημοκρατίας κατά του κυβερνητικού αυταρχισμού, αλλά και της νεοναζιστικής απειλής.

Αυτή την ίδια πορεία θέλουμε να συνεχίσουμε και να ολοκληρώσουμε, ανατρέποντας τα μνημόνια και αλλάζοντας κατεύθυνση στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας. Και η πορεία αυτή περνά κατά τη γνώμη μας μέσα από την Αυτοδιοίκηση, για λόγους και συμβολικούς και ουσιαστικούς.

Η ανατροπή περνά μέσα από ένα ηχηρό πολιτικό μήνυμα απόρριψης της κυβερνητικής πολιτικής και των δυνάμεων εκείνων που την εφαρμόζουν. Περνά μέσα από την επιβράβευση της εναλλακτικής πολιτικής, αναπτυξιακής και αυτοδιοικητικής πρότασης. Περνά μέσα από την ανάδειξη Δημάρχων και Περιφερειαρχών που θα στρατευτούν και θα πρωτοστατήσουν στην προσπάθεια για την κοινωνική αλλαγή, που θα υπερασπιστούν τον κόσμο της εργασίας, το δημόσιο πλούτο, τη δημοκρατία, το ίδιο το παρόν και το μέλλον της χώρας.

Είμαστε αισιόδοξοι ότι το 2014 θα είναι η χρονιά της ανατροπής. Και θα εργαστούμε γι' αυτό με όλες μας τις δυνάμεις, με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα, έχοντας στο πλευρό μας τις πιο μαχητικές, τις πιο ζωντανές, τις πιο ριζοσπαστικές δυνάμεις της χώρας.

Σας ευχαριστώ.