Θεματική Ομάδα 4η: «Πόροι και αναπτυξιακή προοπτική της Τοπικής Αυτοδιοίκησης»

ΣΥΝΟΨΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 4^Ης ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Η επιτροπή από τη σύστασή της 12/08/2016 μέχρι πραγματοποίησε τέσσερις συνεδριάσεις (10/08, 22/08, 29/08, 14/09). Παράλληλα, έγιναν πολλές συναντήσεις μεταξύ των μελών της ομάδας και κατατέθηκαν κείμενα με τα οποία διατυπώθηκαν οι απόψεις των μελών της Επιτροπής ή των τμημάτων και διευθύνσεων του Υπουργείου που έχουν αρμοδιότητα σχετική με τα θέματα της επιτροπής. Το υλικό αυτό έχει συγκεντρωθεί και αποτελεί παράρτημα του κειμένου των προτάσεων. Η Επιτροπή μετά την κατάθεση των κειμένων και ανταλλαγή απόψεων διατυπώνει τις προκαταρκτικές προτάσεις.

1. ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ

Το ευρύτατο και εν πολλοίς πεπαλαιωμένο νομοθετικό πλέγμα που οριοθετεί και διέπει το φορολογικό καθεστώς της ελληνικής τοπικής αυτοδιοίκησης (φόροι, τέλη, δικαιώματα, εισφορές) χαρακτηρίζεται αναμφίβολα από αναχρονισμό, κατακερματισμό, πολυπλοκότητα και επικαλύψεις, παθογενή χαρακτηριστικά τα οποία δεν είναι δυνατόν να θεραπευτούν χωρίς μια σημαντική μεταρρυθμιστική προσπάθεια η οποία θα περιλαμβάνει αφενός την κωδικοποίηση και απλούστευση του υφιστάμενου σχετικού θεσμικού πλαισίου αφετέρου την ενίσχυση της φορολογικής αποκέντρωσης με παράλληλη ενδυνάμωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και παροχή κινήτρων στην αυτοδιοίκηση ώστε να επιδιώξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα κατά την είσπραξη των τοπικών εσόδων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πλήθος των τοπικών φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών που επιβάλλει σήμερα η τοπική αυτοδιοίκηση στη χώρα μας ανέρχεται περίπου σε 87 και αφορά διάφορες πτυχές της ατομικής ιδιοκτησίας και της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ορισμένες από τις οποίες φορολογούνται μάλιστα και στο επίπεδο της φορολογικής διοίκησης (χαρακτηριστικό παράδειγμα η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας μέσω του ΤΑΠ και του ΕΝΦΙΑ).

Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή προτείνει:

Τον επιστημονικό προσδιορισμό και την ορθή αποτύπωση των φόρων και τελών της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να συμπεριλάβει το σύνολο των φόρων και τελών και θα αποτελέσει μια βάση για τον επανακαθορισμό τους.

Αναλυτική καταγραφή του διαχειριστικού κόστους καταλογισμού, είσπραξης και απόδοσης κάθε πηγής τοπικού εσόδου, που θα συνοδεύεται με εμπεριστατωμένη έκθεση της σημασίας του, του τρόπου είσπραξης και της εκτίμησης του καθαρού οφέλους.

Καταγραφή όλων των μορφών είσπραξης των ιδίων πόρων και διερεύνηση εναλλακτικών τρόπων είσπραξης για την δημιουργία οικονομιών κλίμακα και αύξησης της εισπραξιμότητας των ιδίων πόρων.

Ενδυνάμωση των μηχανισμών είσπραξης των ιδίων εσόδων. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αναζητηθούν νέες μορφές είσπραξης αξιοποιώντας το τραπεζικό σύστημα και την πλατφόρμα εφαρμογής του Taxisnet.

Την αξιοποίηση της πλατφόρμας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων για την πληροφόρηση και έκδοση ταυτότητας οφειλής για χρέη προς τους Ο.Τ.Α., οπότε και θα ρυθμιστεί η ηλεκτρονική διαδικασία (εδάφιο της παρ. 6 του αρ. 26 του ν. 1882/1990, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του αρ. 28 του ν. 3943/2011) της μη χορήγησης φορολογικής ενημερότητας, στην περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους Ο.Τ.Α. και

Την ανάπτυξη εφαρμογών ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης ιδίως όπου αυτή γίνεται περιοδικά (αρ. 17, ν.2130/1993), ενδεχόμενα και στο ίδιο περιβάλλον με αυτό της υποβολής δήλωσης Φ.Π.Α..

Αξιοποίηση βάσης δεδομένων ακινήτων της ΓΓΔΕ για τον ακριβή προσδιορισμό του όγκου και της αξίας των ακινήτων με σκοπό την ορθή κοστολόγηση του ΤΑΠ από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Εκτίμηση της νέων αντικειμενικών τιμών ακινήτων και εγκαθίδρυση μόνιμου μηχανισμού παρακολούθησης και αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών κατά Δημοτικό διαμέρισμα με τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Οριοθέτηση της έννοιας της ανταποδοτικότητας και παροχή κάποιας ευελιξίας στην διάθεση ανταποδοτικών εσόδων, καθώς και η θεσμοθέτηση της δυνατότητας διάθεσης μέρους της τακτικής χρηματοδότησης για την κάλυψη δαπανών ανταποδοτικών υπηρεσιών, κυρίως από ορεινούς ή νησιωτικούς δήμους, προκειμένου να υπάρξει εξαίρεση από την υποχρέωση κάλυψης των δυσανάλογων, σε σχέση με την παρεχόμενη υπηρεσία και επιβαρυμένων, λόγω της διασποράς ή της πυκνότητας του πληθυσμού, δαπανών από τα εισπραττόμενα τέλη. Αντίστοιχες παρεμβάσεις θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξουν και για τις περιπτώσεις των ειδικευμένων εσόδων για τα οποία υφίσταται, εκ των διατάξεων που τα προβλέπουν, ο περιορισμός διάθεσης τους για έναν συγκεκριμένο σκοπό χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα κατά περίπτωση χαρακτηριστικά ή ανάγκες, με αποτέλεσμα αυτά να μην αξιοποιούνται.

2. ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ

Η μείωση των ΚΑΠ και οι παρακρατηθέντες πόροι αποτελούν μόνιμο σημείο τριβής ανάμεσα στις κεντρικές υπηρεσίες του κράτους και την τοπική αυτοδιοίκηση. Η μείωση των ΚΑΠ έχει στερήσει από του Δήμους σημαντικούς πόρους για την λειτουργία τους και για την πραγματοποίηση των βασικών έργων.

Στην Επιτροπή αναφέρθηκε ότι: την χρονική περίοδο 2013- 2018 η τοπική αυτοδιοίκηση θα έχει απώλεια 60 εκ. ευρώ μείωση των ΚΑΠ, 150 εκ. ευρώ μείωση των ΚΑΠ ΠΔΕ και μείωση 130 εκ. ευρώ προνοιακών επιδομάτων. Σταματούν οι ειδικές επιχορηγήσεις στους ΟΤΑ μετά το 2017, ενώ οι επιχορηγήσεις, γενικά, θα είναι την ίδια χρονιά 19 εκ. ευρώ. Οι αποδιδόμενοι φόροι θα κυμανθούν στα 3.010 εκ. ευρώ

Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή προτείνει:

Τη θεσμοθέτηση μια διαδικασίας ακριβούς υπολογισμού και έγκαιρης απόδοσης των ΚΑΠ στους ΟΤΑ.

Προσθήκη νέων κριτήριων και επανεξέταση της βαρύτητας των κριτηρίων για την κατανομή των ΚΑΠ στους ΟΤΑ

3. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ

Η Επιτροπή θα πρέπει να εισηγηθεί μια ριζική τομή στην φορολογική αποκέντρωση, χωρίς την εισαγωγή νέων φόρων, που θα εξασφαλίζει επαρκείς πόρους για την αυτοδιοίκηση. Η φορολογική αποκέντρωση θα αφορά σταδιακά στην πλήρη και απευθείας είσπραξη από την αυτοδιοίκηση του φόρου ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα. Ο στόχος που θα τεθεί θα είναι η Ελλάδα να συγκλίνει στο 50% του μέσου όρου φορολογικής αποκέντρωσης στις χώρες του ΟΟΣΑ την προσεχή πενταετία. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει ένα πρόγραμμα αναδιανομής φορολογικών εσόδων ώστε να αποφευχθούν ανισότητες που θα δημιουργηθούν λόγω των διαφορών στην φοροδοτική ικανότητα του κάθε Δήμου. Το ζήτημα αυτό χρειάζεται μελέτη και σταδιακή εφαρμογή σε βάθος πενταετίας. Ειδική μέριμνα πρέπει να δοθεί στην απλοποίηση της διαδικασίας διαχείρισης της είσπραξης των φόρων όπου θα μπορούσε να εξεταστεί και η δημιουργία μιας εφαρμογής για την είσπραξη των φόρων της αυτοδιοίκησης από το Taxisnet.

4. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Θα πρέπει να υπάρξει ένα πενταετές πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης 2017-2020. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να αποδίδει στην τοπική αυτοδιοίκηση τα παρακρατηθέντα λόγω της οικονομικής κρίσης από το 2010 μέχρι σήμερα. Επιπλέον, θα υλοποιεί μια από τις προβλέψεις του Καλλικράτη για την ενίσχυση των Δήμων με αναπτυξιακούς πόρους, κάτι το οποίο ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Το πρόγραμμα αυτό θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ποσοστό του ΕΝΦΙΑ, έσοδα από το Πράσινο ταμείο, από το ΕΣΠΑ, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ σημαντικό ρόλο θα μπορούσε να διαδραματίσει και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Στόχος θα πρέπει να είναι να διπλασιαστεί η συμμετοχή της αυτοδιοίκησης στις δημόσιες επενδύσεις της χώρας την προσεχή πενταετία και να συγκλίνει με το ποσοστό συμμετοχής που έχουν οι δημόσιες επενδύσεις στις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Η συμμετοχή της αυτοδιοίκησης στις δημόσιες επενδύσεις θα προσδιορίζεται με βάση τον δημοκρατικό προγραμματισμό και την αρχή της επικουρικότητας. Η αρχή της επικουρικότητας θα αποτελεί έναν κανόνα για την κατανομή των αρμοδιοτήτων και πόρων ανάμεσα στις διάφορες βαθμίδες διοίκησης.

5. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ

Στο πλαίσιο της 4ης θεματικής ομάδας, με στόχο να μεταφραστούν σε θεσμικές βελτιώσεις, μεταρρυθμίσεις και να αποτυπωθούν σε πρόγραμμα υποστήριξης της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων αυτών, επισημάνθηκαν τα ακόλουθα:

• Η σύνδεση του προγραμματισμού μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων διοίκησης (Κεντρική Διοίκηση, Περιφέρειες, Δήμοι)
• Η συνέργεια του αναπτυξιακού σχεδιασμού με τη χωροταξική και πολεοδομική πολιτική
• Τρόποι αξιοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους κεντρικούς φορείς άσκησης πολιτικών
• Η αποτελεσματικότητα της διαβούλευσης (μέσα και τεχνικές) και η ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών φορέων στο σχεδιασμό
• Η συστηματική στήριξη των δομών προγραμματισμού και η συνεργασία τους με το Υπουργείο Εσωτερικών & Δ.Α.
• Η διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Δήμους, ως προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του προγραμματικού κύκλου.

Οι προγραμματικές λειτουργίες όλων των επιπέδων διοίκησης εμφανίζουν, σε αρκετές περιπτώσεις χαρακτηριστικά αποσπασματικότητας, έλλειψης συντονισμού, ασυνεχειών ακόμη και συγκρούσεων,

Βάσει των προηγουμένων προτείνεται να επικαιροποιηθούν οι ρυθμίσεις του ν. 1622/1986 ως προς τα όργανα και τις διαδικασίες δημοκρατικού προγραμματισμού. Το κάθε επίπεδο διοίκησης θα πρέπει να συμμετέχει στον εθνικό αναπτυξιακό σχεδιασμό και να υλοποιεί ένα μέρος του συνολικού προγράμματος.

6. ΝΕΑ ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΟΤΑ

Πέρα από τα φορολογικά έσοδα που μεταβιβάζονται στην αυτοδιοίκηση θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα αύξησης των εσόδων των ΟΤΑ. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσε να δίνεται η δυνατότητα επιβολής τοπικών φόρων ή τελών, θα μπορούσε επίσης να επανεξεταστεί η δυνατότητα επιστροφής ορισμένων εσόδων στην τοπική αυτοδιοίκηση ή να διεκδικηθούν ισοδύναμα (π΄χ. φόρος ζύθου). Θα πρέπει επίσης να δοθεί η δυνατότητα εξεύρεσης νέων εργαλείων για την άντληση εσόδων όπως η έκδοση αναπτυξιακών ομολόγων. Να δοθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των ακινήτων.

Να αξιοποιηθούν τα αντισταθμιστικά οφέλη (π.χ. Αεροδρόμια)

Αξιοποίηση νέων πηγών εσόδων, Διεκδίκηση νέων πόρων π.χ Ταμείο αποκρατικοποιήσεων,

Μετεξέλιξη του ΤΠΔ σε αναπτυξιακή τράπεζα της τοπικής αυτοδιοίκησης

Απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη δυνατότητα εκτέλεσης από τους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού έργων Σύμπραξης με τον ιδιωτικό τομέα.

Σύνδεση της δυνατότητας εκτέλεσης έργων Σ.Δ.Ι.Τ. των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού με τις προβλέψεις του αναπτυξιακού νόμου ή και δυνατότητα χρηματοδότησης τέτοιων επιχειρηματικών σχεδίων από το Σ.Ε.Σ., την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Εξασφάλιση σταθερού φορολογικού πλαισίου και μακροοικονομικού περιβάλλοντος σε βάθος χρόνου, δεδομένου ότι η τυπική χρονική διάρκεια τέτοιων συμβάσεων εκτείνεται σε 20-25 έτη.

Διασφάλιση σε βάθος χρόνου της απόσβεσης της επένδυσης μέσω της τήρησης των όρων της σύμβασης και προστασία από εξωγενή γεγονότα όπως η εναλλαγή των δημοτικών αρχών ή αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών. Η εξασφάλιση ταχείας απονομής δικαιοσύνης και δικαστικής προστασίας μπορεί να συνεισφέρει στην παραπάνω κατεύθυνση, με στόχο την τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων των ιδιωτών επενδυτών.

Ενημέρωση του προσωπικού των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού σε θέματα τεχνικά και διαδικαστικά τόσο για το στάδιο της προσυμβατικής διαδικασίας στο οποίο περιλαμβάνονται η διαβούλευση και ο σχεδιασμός του έργου, στις διαδικασίες δημοπράτησης έργων τέτοιας μορφής, όσο και για τη διαχείριση των συμβάσεων σε βάθος χρόνου έπειτα από την υλοποίηση των έργων.

Δράσεις για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος της αγοράς και τη στοχευμένη ενημέρωση του επενδυτικού κοινού.

7. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Σκοπός: Να αποτελέσουν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα, πεδίο άσκησης τεκμηριωμένου δημόσιου διαλόγου για την τοπική / περιφερειακή ανάπτυξη, συμβάλλοντας στο: να ενεργοποιηθεί το τοπικό δυναμικό, να αξιοποιηθούν τα τοπικά διαθέσιμα πλεονεκτήματα, να αναπτυχθούν συνεργατικές σχέσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και να αποκτήσουν οι δημόσιες πολιτικές της χώρας μας χωρική διάσταση.

Η σύνδεση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων με χρηματοδοτικά προγράμματα και η επιβράβευση των ΟΤΑ που έγκαιρα συνέταξαν Επιχειρησιακό Πρόγραμμα

Η παρακολούθηση - στήριξη των ΟΤΑ που δεν έχουν καταρτίσει Επιχειρησιακό Πρόγραμμα στο να το καταρτίσουν

Η ενεργή συμμετοχή του ΥΠΕΣΔΑ στο αναπτυξιακό γίγνεσθαι που σχεδιάζουν / χρηματοδοτούν τα Υπουργεία, σε συνεργασία με ΚΕΔΕ - ΕΝΠΕ.

Η ανάδειξη και επιβράβευση Δημοτικών/ Περιφερειακών καινοτόμων πρωτοβουλιών.

Η τροποποίηση του άρθρου 72 του Ν..4399/2016 (ΦΕΚ 117/τ.Α’/22-06-2016) με εκπροσώπηση και του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης

8. ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΟΡΕΙΝΩΝ, ΝΗΣΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΩΝ ΔΗΜΩΝ

Ειδική μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στους ΟΤΑ που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις βασικές τους λειτουργίες. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να επανεξεταστεί ο τρόπος κατανομής των κρατικών επιχορηγήσεων με τρόπο ώστε να καλύπτεται η βασική λειτουργία όλων των ΟΤΑ της χώρας.

Η αναλογία των ΚΑΠ ως προς τα ίδια έσοδα θα μπορούσε να αποτελέσει μια πρώτη βάση ώστε να υπάρξει μια πρώτη ένδειξη της ανάγκης που έχουν οι ΟΤΑ από τις κρατικές επιχορηγήσεις σε σχέση με ΟΤΑ που διαθέτουν αναλογικά μεγαλύτερα έσοδα ώστε να χρηματοδοτήσουν την λειτουργία τους.

Να αποδοθούν στους νησιωτικούς δήμους πρόσθετοι πόροι που τους επιβάρυναν λόγω της αύξησης του Φ.Π.Α. στα νησιά. Για τους δήμους-νησιά πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα περαιτέρω ενίσχυση μέσω των ΚΑΠ. Αναθεώρηση καθεστώτος ΦΠΑ για τα νησιά. Πρέπει να επανεξεταστεί το ύψος του ΦΠΑ ιδίως για τα πολύ μικρά νησιά.

9. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Τα ζητήματα που σχετίζονται με την Μητροπολιτική διακυβέρνηση θα πρέπει να αποτελέσουν θέμα αιχμής της διοικητικής μεταρρύθμισης.

Λόγω τα μεγάλης αστικοποίησης η διοίκηση των Μητροπολιτικών περιοχών και Δήμων αποτελεί ένα αυτοτελές αντικείμενο μελέτης της δημόσιας πολιτικής. Η διοίκηση των μεγάλων πόλεων και οι μορφές χρηματοδότησης αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα και θα μπορούσε εκτός της Αθήνας και Θεσσαλονίκης να συμπεριλάβει ορισμένες ακόμη ιδιαίτερης πληθυσμιακής, οικονομικής και διοικητικής βαρύτητας πόλεις της Ελλάδας.

10. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΠΟΛΕΩΝ

Ως διπλωματία πόλεων και περιφερειών νοείται το σύνολο των διεθνών συνεργασιών τους με αντίστοιχους οργανισμούς ή άλλους φορείς της αλλοδαπής. Η διπλωματία των ΟΤΑ εστιάζει στην άσκηση επιρροής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (lobbying), στην ανταλλαγή καλών πρακτικών, στην αξιοποίηση ενωσιακών πόρων και στην διαμόρφωση/προβολή της ταυτότητας (city/nation branding).

Η διπλωματία των ΟΤΑ λειτουργεί συμπληρωματικά ως εργαλείο στην επίσημη πολιτική και οικονομική διπλωματία της χώρας που διενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΞ

Οι διεθνείς συνεργασίες περιλαμβάνουν τις εξής μορφές:

α. αδελφοποιήσεις πόλεων

β. διεθνή δίκτυα πόλεων και/ή περιφερειών

γ. συμμετοχή σε διακρατικές συμπράξεις στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων

δ. συμμετοχή σε πρωτοβουλίες/όργανα της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης

ε. συμμετοχή σε διμερείς συνεργασίες για αντιμετώπιση ειδικού σκοπού/κοινού ενδιαφέροντος ζητημάτων

στ. Ευρωπαϊκοί Όμιλοι Εδαφικής Συνεργασίας

11. ΣΥΝΟΨΗ

Οι αναπτυξιακοί πόροι και εργαλεία τοπικής ανάπτυξης θα πρέπει να αποτελέσουν ένα σημείο αιχμής της διοικητικής μεταρρύθμισης. Αυτό φαίνεται ότι ανταποκρίνεται τόσο στη γενικότερη ανάγκη ανάταξης της εθνικής οικονομίας όσο και στην αποτελεσματικότερη υλοποίηση των κρατικών πολιτικών. Ο αναπτυξιακός ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο του αναπτυξιακού ρόλου του κράτους, θεωρείται ότι θα μπορούσε να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην αντιστροφή του οικονομικού κλίματος για την έξοδο από την κρίση και την δίκαιη ανάπτυξη. Ο αναπτυξιακός προγραμματισμός θα μπορούσε να αποτελέσει το αντικείμενο ειδικής νομοθετικής πρωτοβουλίας, αντίστοιχης του ν. 1622/1986 για τον δημοκρατικό προγραμματισμό, που να ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες διοικητικής οργάνωσης της χώρας και στις σημερινές αρχές που διέπουν την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και την αποκέντρωση.

12. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να έχουν ένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και να συσχετίζονται με εξελίξεις στο γενικότερο οικονομικό περιβάλλον που διαμορφώνεται στη χώρα. Με αυτή την έννοια κάποιες θα μπορούσε να αφορούν σε άμεση αποκατάσταση και στήριξη της δημοσιονομικής ισορροπίας των ΟΤΑ, κάποιες να αφορούν στο βραχυχρόνιο χρονικό διάστημα όπως η εφαρμογή ενός αναπτυξιακού προγράμματος και η νομοθετική ρύθμιση του νέου συστήματος δημοκρατικού προγραμματισμού και κάποιες στην φορολογική αποκέντρωση.